• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن احمد بزاز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم است.



بَزّاز، ابوعلی حسن بن احمد بن ابراهیم بن شاذان، محدث و متکلم اشعری قرن چهارم و پنجم. در ۳۳۹، در بغداد متولد شد و در ۴۲۶ در همان شهر درگذشت. پدرش اهل دَوْرَق اهواز (نزدیک شادگان امروز) و از محدثان بغداد در عصر خود بود که به تجارت پارچه نیز می‌پرداخت.
[۱] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
[۲] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۳] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۸۶، بیروت ۱۹۸۶.
[۴] عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۳۶، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.


به گفته برخی، پدرش برای او از پنج سالگی حدیث گفته است.
[۵] تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۶] محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۷] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
وی، به واسطه پدرش، از افراد بسیاری، بیش از چهل تن چون عثمان بن احمد دقاق و احمدبن سلیمان عَبّادانی نقل حدیث کرده و جمعی کثیر از او حدیث شنیده‌اند. از شاگردان او که نزد وی سماع حدیث نموده‌اند، افرادی چون ابوبکر برقانی، ابومحمد خلا ل و ابوالقاسم ازهری را نام برده‌اند.
[۸] تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۹] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۷۹، بیروت.    
[۱۰] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۱۱] محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶ـ۴۱۷، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.


۱.۱ - بزاز از مشایخ موثق حدیث


بزّاز را از مشایخ موثق حدیث و بسیار راستگو و دقیق دانسته‌اند
[۱۲] ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۱۳] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹ـ۲۸۰، بیروت.
و در زمان خود از بزرگترین محدثان عراق (مسنِدالعراق) بوده است.
[۱۴] ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
[۱۵] محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۵، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

درباره مذهب او گفته‌اند که در فروع حنفی و در اصول بر مذهب اشاعره بوده است. ابن عساکر او را در طبقه دوم از اصحاب ابوالحسن اشعری، همردیف ابوبکر باقلانی و ابواسحاق اسفراینی، ذکر کرده است.
[۱۶] ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، ج۱، ص۲۴۵ـ۲۴۶، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.

بزّاز چند اثر حدیثی تألیف کرده که مورد توجّه دانشمندان قرار گرفته است.
[۱۷] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
نام آثار او بدین قرار است: الافراد حدیث شعبة بن الحجاج؛ فوائد ابن قانع؛ المشیخة الصغیرة؛ المشیخة الکبیرة
[۱۸] محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، ج۲، ص۶۲۶، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
[۱۹] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰، بیروت ۱۹۸۶.



(۱) ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
(۲) ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
(۳) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
(۴) تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۵) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت.
(۶) یاسین محمد سواس، ج ۱، دمشق ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۷) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۸) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۹) محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
(۱۰) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.

 
۱. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
۲. ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۳. ↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۸۶، بیروت ۱۹۸۶.
۴. ↑ عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۳۶، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.
۵. ↑ تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۳، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۶. ↑ محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷. ↑ ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۸. ↑ تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳۷، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۹. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱، ص۲۷۹، بیروت.    
۱۰. ↑ ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۲۲۹، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۱۱. ↑ محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۶ـ۴۱۷، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۲. ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ج۱۵، ص۲۵۰، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۱۳. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹ـ۲۸۰، بیروت.
۱۴. ↑ ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
۱۵. ↑ محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۱۵، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۶. ↑ ابن عساکر، تبیین کذب المفتری فیما نسب الی الامام ابی الحسن الاشعری، ج۱، ص۲۴۵ـ۲۴۶، بیروت ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
۱۷. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۲۷۹، بیروت.
۱۸. ↑ محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس والاثبات، ج۲، ص۶۲۶، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.
۱۹. ↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰، بیروت ۱۹۸۶.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله « حسن بن احمد بزاز»، شماره۱۲۶۰.    



جعبه ابزار