• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن اسود غندجانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حسن بن اسود غندجانی


حسن بن اسود غندجانی (م ۴۳۰ ه) اهل غُنْدِجان در فارس بود.
وی فردی ادیب، نسب‌شناس، آشنا به تاریخ و اشعار عرب و لغت‌شناس بود.
اسود نویسنده‌ای ثروتمند بود که برای ابومنصور بهرام بن مافِنّه کتاب نوشت.
او کتاب‌هایی چون نزهة الادیب و فرحة الاریب داشت.
وی در سال ۴۳۰ ه درگذشت، اگرچه سال ۴۲۸ ه نیز برای فوت او ذکر شده است.


ابومحمد حسن بن احمد بن محمد أسود غُنْدِجانی اعرابی منسوب به غُنْدِجان، شهری کوچک در فارس بود.
[۱] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۴، ص۲۱۶.    
[۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
[۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    

او از فردی غیر معروف به نام ابوالندی محمد بن احمد بسیار روایت کرده و به همین دلیل از جانب ابویعلی ابن هباریه مورد سرزنش واقع شده است.
[۴] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
[۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
[۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۱.    

او فردی ادیب، نسب‌شناس، آشنا به تاریخ و اشعار عرب
[۷] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۶.    
و لغت‌شناس بود.
[۸] بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۴.    
[۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۱۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۸.    

او مورد حمایت ابومنصور بهرام بن مافِنّه وزیر ابوکالیجاربن سلطان الدوله بود.
[۱۱] بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۴.    
[۱۲] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
[۱۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    

اسود کتابی برای ابومنصور نوشت و اموال فراوانی از ابومنصور کسب کرد و فردی ثروتمند بود.
[۱۴] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۱.    
[۱۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    

او به دلیل این‌که اسم با مسمایی داشته باشد، بدنش را روغن می‌زد و در آفتاب می‌نشست تا شباهت به اعراب پیدا کند.
[۱۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۹.    
[۱۷] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۷.    
[۱۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۲.    



ابومحمد حسن دارای کتاب‌های ذیل بود:
• نزهة الأدیب و فرحة الاریب؛
[۱۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۳۹.    
[۲۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۲۱] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۶.    

• قد الأوابد؛
[۲۲] ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۶.    
[۲۳] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۴، ص۱۷۵.    

• السلّ و السرقه؛
[۲۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۲۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    

• فرحة الأدیب فی الرّد علی یوسف بن ابی سعید سیرافی فی شرح ابیات سیبویه؛
[۲۶] بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۵.    
[۲۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۱۹۷.    
[۲۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۱۸۶.    

• ضالة الادیب فی الرد علی ابن الاعرابی فی النوادر التی رواها ثعلب؛
[۲۹] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
[۳۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۳۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۹.    

• الرد علی النمری فی شرح مشکل ابیات الحماسه؛
[۳۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۳۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    

• الخلیل به ترتیب الفبا؛
[۳۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
[۳۵] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۹.    

• اسماء الاماکن.
[۳۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۳۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
[۳۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۲.    



اسود غندجانی سرانجام در سال ۴۳۰ ه در غندجان درگذشت.
[۳۹] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۴، ص۱۷۵.    
[۴۰] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    

سال ۴۲۸ ه تاریخ دیگری است که برای فوت او ذکر کرده اند.
[۴۱] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۶، ص۷۹۰۵.
[۴۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۴۳] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    

(دیگر منابع:
[۴۴] موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
[۴۵] بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۴.    
[۴۶] اعلمی، محمدحسین، دایرة المعارف الشیعیه العامه، ج۸، ص۴۷.
[۴۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
[۴۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۳۹.    
[۴۹] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۲-۲۹۳.    
[۵۰] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۸.    
[۵۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۱۹۷.    
[۵۲] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۴۴۴.
[۵۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۱۸۶.    
[۵۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    
[۵۵] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
)


۱. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۴، ص۲۱۶.    
۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    
۴. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۶. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۱.    
۷. ↑ ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۶.    
۸. ↑ بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۴.    
۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۱۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۸.    
۱۱. ↑ بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۴.    
۱۲. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
۱۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۱۴. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۱.    
۱۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۱۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۹.    
۱۷. ↑ ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۷.    
۱۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۲.    
۱۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۳۹.    
۲۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۲۱. ↑ ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۶.    
۲۲. ↑ ابوالبرکات انباری، عبدالرحمن بن محمد، نزهة الالباء، ج۱، ص۲۶۶.    
۲۳. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۴، ص۱۷۵.    
۲۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۲۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۲۶. ↑ بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۵.    
۲۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۱۹۷.    
۲۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۱۸۶.    
۲۹. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
۳۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۳۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۹.    
۳۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۳۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    
۳۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۳۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۹.    
۳۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۳۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۳۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۸۲۲.    
۳۹. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۴، ص۱۷۵.    
۴۰. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    
۴۱. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۶، ص۷۹۰۵.
۴۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۴۳. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۳.    
۴۴. ↑ موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، ج۳، ص۸۳.    
۴۵. ↑ بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانه الادب، ج۱، ص۴۴.    
۴۶. ↑ اعلمی، محمدحسین، دایرة المعارف الشیعیه العامه، ج۸، ص۴۷.
۴۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۵.    
۴۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۹۳۹.    
۴۹. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۱، ص۲۹۲-۲۹۳.    
۵۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۹۸.    
۵۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۱۹۷.    
۵۲. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۴۴۴.
۵۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۱۸۶.    
۵۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۱۸۰.    
۵۵. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۱۹۴.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن اسود غندجانی»، ج۳، ص۱۱۶-۱۱۷.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 428 (قمری) | درگذشتگان سال 430 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار