حسن بن علی وخشی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حسن بن علی وَخْشی (
۳۸۵ ـ
۴۷۱ ه) از حافظان بزرگ حدیث در قرن پنجم بود.
او برای تحصیل به
خراسان،
نیشابور،
عراق،
شام و
مصر سفر کرد و از استادانی مانند ابن مهدی فارسی و ابن نحاس بهره برد.
وخشی، محدثی مورد اعتماد و ادیب، در بلخ با حمایت نظام‌الملک مدرسه‌ای تأسیس کرد و آثار مشهوری چون
الوخشیات و
التوفیر را نگاشت.
سرانجام در سال ۴۷۱ ه در
بلخ درگذشت.
ابوعلی حسن بن علی بن محمد بن احمد بلخی وَخْشی در سال
۳۸۵ ه در وخش از توابع
بلخ زاده شد و از حافظان بزرگ حدیث در قرن پنجم هجری به شمار می‌رفت.
برای تحصیل علم به سرزمین‌های گوناگونی چون خراسان،
نیشابور،
عراق، شام، مصر و غیره مسافرت کرد.
ابوعلی از استادان بسیاری چون
ابن مهدی فارسی،
تمّام رازی و
ابن نحّاس بهره گرفت.
در سال
۴۱۷ به
اصفهان رفت و در
۴۴۱ آن‌جا را ترک کرد.
خطیب بغدادی در
بغداد و
اصفهان شماری حدیث از او آموخته است.
وی محدثی مورد اعتماد
و ادیب بود
شاگردانی چون
عمر بن سرخسی و
عمر بن علی محمودی از وی استفاده کرده و روایت نقل کرده‌اند.
نقل شده است وی متهم به قَدَر بود؛ لذا به امر خلیفه وقت دستور غرق وی صادر شد که ناگزیر به
مصر گریخت و پس از مدتی به بغداد بازگشته و در آن‌جا اقامت گزید و پس از یک دوره زندگی مخفیانه به دیار خویش بلخ بازگشت.
نظام الملک برای وی مدرسه‌ای برپا ساخت تا به نشر حدیث بپردازد.
از تألیفات
وخشی پنج جزء حدیث است که از
ابونعیم اصفهانی آموخته بود و به
الوخشیّات معروف است؛
• التوفیر؛
• الامالی دو اثر دیگر ایشان است.
حسن بن علی سرانجام در سال ۴۷۱ه
یا
۴۵۶ ه در بلخ درگذشت.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن علی وخشی»، ج۳، ص۱۳۳.
