• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن قاسم واسطی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حسن بن قاسم واسطی


حسن بن قاسم واسطی (۳۷۴-۴۶۸ ه)، مشهور به غلام هراس، ادیب، شاعر، و نحوی برجسته بود که نزد ابوعلی اهوازی قرآن آموخت و سفرهای علمی بسیاری انجام داد.
وی اشعار و غزل‌های زیبایی سرود و حکایات و اخبار تاریخی بسیاری منتشر کرد.
از آثار او شرح کتاب سیبویه در نحو است و در سال ۴۶۸ه درگذشت.


ابوالجوائز حسن بن قاسم بن علی بن محمد بن باری واسطی مشهور به غلام هراس کاتب، در سال ۳۷۴ه زاده شد و مدت بسیاری ساکن بغداد بود.
[۱] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۴۹.    
[۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
[۳] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۱.    
[۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
[۵] ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۴۹.    

رجال‌نویسان اهل سنت او را نویسنده، نحوی، ادیب، شاعر و دارای اشعار نیکو و غزل‌های زیبا دانسته و گفته‌اند وی اخبار و حکایات بسیاری را منتشر کرده است و سفرهای فراوانی برای آموختن علوم و معارف انجام داد.
[۶] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
[۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ص۵۱۳.    
[۹] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
[۱۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
[۱۱] ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۴۹.    

خطیب بغدادی او را ثقه نمی‌داند.
[۱۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۴۰۴.    
[۱۳] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
[۱۴] ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۴۹.    

وی هم‌چنین معروف به غلام هراس
[۱۵] جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ص۲۲۸.    
[۱۶] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
و امام الحرمین می‌باشد.
[۱۸] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۹۱.    
[۱۹] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    



ابوالجوائز نزد ابوعلی اهوازی در دمشق قرآن آموخت و از او ابوالحسن سلمی، علی بن محمد صیدلانی، احمد سوسنگردی، علی صابونی، علی بن احمد حمامی و محمدبن عبداللّه جعفی حدیث شنید و روایت کرد.
[۲۰] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۴۹.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    



ابوالقاسم مکی از او روایت کرده است.
[۲۲] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۵۰.    


حسن بن قاسم شرح کتاب سیبویه در نحو را نگاشته است.
[۲۳] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۶.    



تاریخ وفات او به اختلاف، سال ۴۶۲ ه
[۲۴] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۱۹.    
یا ۴۶۸ه ذکر شده است.
[۲۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۲۱.    
[۲۶] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
[۲۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
[۲۸] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ص۵۱۳.    
[۲۹] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
[۳۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
[۳۱] ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۵۰.    
[۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
[۳۳] ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۵۰.    

(دیگر منابع:
[۳۴] ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۵۰.    
[۳۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
[۳۶] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
[۳۷] ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ص۵۱۳.    
[۳۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
[۳۹] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
[۴۰] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
)
۱. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۴۹.    
۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
۳. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۱.    
۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
۵. ↑ ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۴۹.    
۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ص۵۱۳.    
۹. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
۱۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
۱۱. ↑ ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۴۹.    
۱۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۴۰۴.    
۱۳. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
۱۴. ↑ ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۴۹.    
۱۵. ↑ جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ص۲۲۸.    
۱۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
۱۸. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۲۹۱.    
۱۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
۲۰. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۴۹.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
۲۲. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۵۰.    
۲۳. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۷۶.    
۲۴. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۶، ص۱۱۹.    
۲۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۲۱.    
۲۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
۲۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
۲۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ص۵۱۳.    
۲۹. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
۳۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
۳۱. ↑ ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۵۰.    
۳۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    
۳۳. ↑ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۳۵۰.    
۳۴. ↑ ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ص۳۵۰.    
۳۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۰۲.    
۳۶. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۱۲.    
۳۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ص۵۱۳.    
۳۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۶۰.    
۳۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱۰، ص۱۰۱.    
۴۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۲۴.    


پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن قاسم واسطی»، ج۳، ص۱۳۲-۱۳۳.


رده‌های این صفحه : ادیبان سده پنجم(قمری) | درگذشتگان سال 468 (قمری) | زادگان سال 374 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن 5 (قمری) | کاتبان قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری) | نحویان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار