• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن محمد سامری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حسن بن محمد سامری


حسن بن محمد سامری (م ۴۰۸ ه) معروف به ابن فحام، اهل سامرا بود.
او فقیه، محدثی ثقه و آشنا به علم قرائت بود.
برخی او را شیعه و برخی دیگر شافعی می‌دانند.
از شاگردانش می‌توان به ابوالعباس احمد بن علی نجاشی و ابوجعفر محمد بن حسن طوسی اشاره کرد.
آثارش شامل انکار غسل مردین در وضوء و آیات نازله در اهل بیت است.
تاریخ وفات او مورد بحث است و برخی سال ۳۴۰ ه و برخی ۴۰۸ ه را ذکر کرده‌اند.


ابومحمد حسن بن محمد بن یحیی بن فحّام سامری مشهور به ابن فحام، اهل سامرا بود.
[۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۱۴۹.    
[۲] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
[۳] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۴] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    



ابن فحام از اسماعیل بن محمد صفّار،
[۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
ابوالحسن محمد بن احمد عیسی و دیگران حدیث شنید و قرآن را نزد ابوبکر محمد بن حسن نقاش آموخت.
[۶] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
[۷] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    



ابوالعباس احمد بن علی نجاشی کوفی
[۸] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۲۸.    
[۹] نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۲۹۲.    
(م ۴۵۰ ه)، ابوجعفر محمد بن حسن طوسی
[۱۰] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۲۷.    
(م ۴۶۰ ه)، ابوسعد سمان رازی از شاگردان حسن سامری می‌باشند.
[۱۱] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۱۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۱۵۰.    
[۱۳] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    



رجال نویسان شیعه و سنی، حسن بن محمد را فقیه، محدثی ثقه و آشنا به علم قرائت معرفی کرده و بعضی مذهبش را شیعه و عده‌ای مذهبش را شافعی دانسته‌اند.
[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۷۳.    
[۱۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
[۱۶] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۱۷] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۱۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    



آثار ابومحمد حسن عبارت‌اند از:
• انکار غَسل الرجلین فی الوضوء؛
[۱۹] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۱.    
[۲۰] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    

• الآیات النازلة فی اهل البیت علیهم‌السلام.
[۲۲] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۲۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    
[۲۴] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۱.    

هرچند برخی کتاب اخیر را در زمره تألیفات ابن فحام آورده‌اند، ذهبی این را نفی می‌کند.
[۲۵] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    



در تاریخ وفات سامری اختلافی است؛ ذهبی آن را در سال ۳۴۰
[۲۶] جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۱، ص۲۳۳.    
و سمعانی در ۴۰۸ ه می‌داند که در سامرا از دنیا رفت.
[۲۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۱۵۰.    
[۲۸] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۲۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    
[۳۰] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۳۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    

(دیگر منابع:
[۳۲] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
[۳۳] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۴، ص۱۳۶.    
[۳۴] افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۲۷.    
[۳۵] امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
[۳۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    
)


۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۱۴۹.    
۲. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
۳. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۴. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    
۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
۶. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
۷. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۸. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۲۸.    
۹. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال نجاشی، ج۱، ص۲۹۲.    
۱۰. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۲۷.    
۱۱. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۱۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۱۵۰.    
۱۳. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    
۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۱۷۳.    
۱۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
۱۶. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۱۷. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۱۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    
۱۹. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۱.    
۲۰. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    
۲۲. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۲۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    
۲۴. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۲۵۱.    
۲۵. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۲۶. ↑ جزری، محمد بن محمد، غایه النهایه فی طبقات القراء، ج۱، ص۲۳۳.    
۲۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۱۵۰.    
۲۸. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۲۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    
۳۰. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۳۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۸، ص۴۵۱.    
۳۲. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۶.    
۳۳. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۰۴، ص۱۳۶.    
۳۴. ↑ افندی، عبدالله بن عیسی‌بیگ، ریاض العلماء، ج۱، ص۳۲۷.    
۳۵. ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، ج۵، ص۲۸۱.    
۳۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۹۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن محمد سامری»، ج۳، ص۱۲۳.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 405 (قمری) | شخصیت‌های شافعی قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های شیعه قرن 5 (قمری) | مؤلفان شافعی قرن 5 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار