• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسن بن محمدباقر حائری قزوینی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حائری قزوینی، حسن‌بن محمدباقر، فقیه و متکلم امامی قرن چهاردهم است.



وی در ۱۲۹۶ در کربلا به دنیا آمد.
[۱] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.

جد پدرش، سیدمحمدباقر موسوی قزوینی، ملقب به معلم‌السلطان، وطن خود، قزوین ، را به قصد کربلا ترک کرد.
سیدابراهیم موسوی قزوینی، صاحب ضوابط‌الاصول، از فرزندان اوست.
[۲] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۲۰۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۳] کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.

جد مادری او نیز سیدعلی طباطبایی ، صاحب ریاض‌المسائل ، است.
[۴] حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۴، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.



حائری در کربلا مقدمات علوم دینی را فراگرفت و در ۲۳ سالگی برای ادامه تحصیل به نجف رفت و نزد استادانی چون آخوند محمدکاظم خراسانی
[۵] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
و سیدمحمد کاظم طباطبایی یزدی درس خوانده.
[۶] حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۵، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.

در ۱۳۳۰، یک سال پس از درگذشت آخوند خراسانی، به سامرا نقل مکان کرد
[۷] کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
و از شاگردان میرزا محمدتقی شیرازی شد.
[۸] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
[۹] محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر والادب فی‌النجف خلال الف عام، ج۳، ص۹۹۵، (نجف) ۱۴۱۳/۱۹۹۲.

حائری پس از سه سال اقامت در سامرا، با آغاز جنگ جهانی اول و آشفتگی اوضاع سیاسی عراق و اشغال بخشهایی از آن به دست انگلیسیها،
[۱۰] عبدالحلیم رهیمی، تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق: الجذور الفکریة و الواقع التاریخی (۱۹۰۰ـ ۱۹۲۴)، ج۱، ص۱۶۳، بیروت ۱۹۸۵.
[۱۱] عباس عزاوی، تاریخ العراق بین احتلالین، ج۸، ص۲۶۰، بغداد ۱۳۵۳ـ۱۳۷۶/ ۱۹۳۵ـ۱۹۵۶، چاپ افست قم ۱۳۶۹ش.
[۱۲] محمد حمدی جعفری، بریطانیا و العراق حقبه من الصراع: ۱۹۱۴ـ ۱۹۵۸، ج۱، ص۱۵، بغداد ۲۰۰۰.
به کربلا بازگشت و تا پایان عمر در آن‌جا به تدریس و تألیف و تحقیق پرداخت.
[۱۳] کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.



حائری قزوینی را فقیهی بلندمرتبه، صریح‌الرأی و مؤلفی توانا دانسته‌اند.


او در ۱۳۸۰/۱۳۳۹ش در کربلا درگذشت.
[۱۴] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۴، ص۴۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۵] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
[۱۶] حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۸، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.



آثار او عبارت‌اند از: الامامةالکبری و الخلافةالعظمی، در هشت مجلد، که جلد اول آن در ۱۳۷۷/۱۳۳۶ش در نجف به چاپ رسید؛ البراهین‌الجَلیة فی دفع تشکیکاتِ الوهابیة، در پاسخ به چند شبهه و مدعای ابن‌تیمیه و به تبع او، وهابیان ، در مقولاتی مانند شفاعت و توسل و زیارت ، که در ۱۳۸۲/ ۱۳۴۱ش در نجف چاپ شد (کتاب با عنوان نقدی بر اندیشه‌ی وهابیان، به فارسی برگردانده شده است)؛ المَناهِجُ السَّویة و التُّحفةُ الامامیةُالحائریة، یا المناهج الحائریة، در رد کتاب الهدیة السُّنیة و التُحفةُ الوهابیةُ النَجدیة
[۱۷] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۲، ص۳۴۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۱۸] حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۴، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
[۱۹] سلمان هادی طعمه، معجم رجال الفکر و الادب فی کربلاء، ج۱، ص۴۷، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹۹.
التُحفةُ الاثنا عشریة فی نَقض کلماتِ الوهابیة؛ هُدی‌المِلة الی انّ فدک من‌النِّحلة، درباره غصب فدک ، که در ۱۳۵۲/۱۳۱۲ش تألیف و در نجف منتشر شد
[۲۰] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۵، ص۲۰۳، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۱] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۶، ص۱۶۰، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
شرح اللُّمعَةُ الدمشقیة، که بخشی از آن به چاپ رسیده است
[۲۲] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۴، ص۴۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
رساله اکمال‌الدین در شرح تکملة تبصرة المتعلمین آخوند خراسانی، که در واقع تقریرات درسهای فقهی خراسانی است
[۲۳] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۴۱۲، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۴] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۱، ص۱۰۴ـ۱۰۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۵] کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
و اصول الفقه، که تقریرات درس اصول آخوند خراسانی است.
[۲۶] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۲۰۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۷] محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۳۷۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۲۸] حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۴، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.



(۱) محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۲) محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴.
(۳) محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر والادب فی‌النجف خلال الف عام، (نجف) ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
(۴) محمد حمدی جعفری، بریطانیا و العراق حقبه من الصراع: ۱۹۱۴ـ ۱۹۵۸، بغداد ۲۰۰۰.
(۵) حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
(۶) عبدالحلیم رهیمی، تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق: الجذور الفکریة و الواقع التاریخی (۱۹۰۰ـ ۱۹۲۴)، بیروت ۱۹۸۵.
(۷) سلمان هادی طعمه، معجم رجال الفکر و الادب فی کربلاء، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹۹.
(۸) عباس عزاوی، تاریخ العراق بین احتلالین، بغداد ۱۳۵۳ـ۱۳۷۶/ ۱۹۳۵ـ۱۹۵۶، چاپ افست قم ۱۳۶۹ش.
(۹) کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹؛

 
۱. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
۲. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۲۰۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۳. ↑ کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
۴. ↑ حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۴، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
۵. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
۶. ↑ حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۵، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
۷. ↑ کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
۸. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
۹. ↑ محمدهادی امینی، معجم رجال الفکر والادب فی‌النجف خلال الف عام، ج۳، ص۹۹۵، (نجف) ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
۱۰. ↑ عبدالحلیم رهیمی، تاریخ الحرکة الاسلامیة فی العراق: الجذور الفکریة و الواقع التاریخی (۱۹۰۰ـ ۱۹۲۴)، ج۱، ص۱۶۳، بیروت ۱۹۸۵.
۱۱. ↑ عباس عزاوی، تاریخ العراق بین احتلالین، ج۸، ص۲۶۰، بغداد ۱۳۵۳ـ۱۳۷۶/ ۱۹۳۵ـ۱۹۵۶، چاپ افست قم ۱۳۶۹ش.
۱۲. ↑ محمد حمدی جعفری، بریطانیا و العراق حقبه من الصراع: ۱۹۱۴ـ ۱۹۵۸، ج۱، ص۱۵، بغداد ۲۰۰۰.
۱۳. ↑ کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
۱۴. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۴، ص۴۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۵. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، ج۱، ص۳۸۹، مشهد ۱۴۰۴.
۱۶. ↑ حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۸، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
۱۷. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۲، ص۳۴۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۸. ↑ حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۴، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.
۱۹. ↑ سلمان هادی طعمه، معجم رجال الفکر و الادب فی کربلاء، ج۱، ص۴۷، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹۹.
۲۰. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۵، ص۲۰۳، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۱. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲۶، ص۱۶۰، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۲. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۴، ص۴۸، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۳. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۴۱۲، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۴. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۱، ص۱۰۴ـ۱۰۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۵. ↑ کاظم عبود فتلاوی، المنتخب من اعلام الفکر و الادب، ج۱، ص۱۰۹، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۹.
۲۶. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۲، ص۲۰۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۷. ↑ محمدمحسن آقابزرگ‌طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۳۷۵، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۲۸. ↑ حسن حائری قزوینی، الامامة الکبری و الخلافة العظمی، ج۱، ص۴، چاپ مرتضی قزوینی، ج۱، نجف ۱۳۷۷/۱۹۵۸.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حسن بن محمدباقر حائری قزوینی»، شماره۵۷۵۸.    



جعبه ابزار