• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسین بن ابراهیم نظنزی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حسین بن ابراهیم نظنزی


حسین بن ابراهیم نطنزی (م ۴۹۷ هـ.ق) ادیب، شاعر و نحوی برجسته اهل اصفهان بود که در محله آذرویه سکونت داشت.
او از جوانی به تحصیل صرف و نحو پرداخت و نزد استادانی چون ابوبکر ضبی و ابوذر صالحانی تعلیم دید.
وی از اهل سنت و در سرودن شعر دقت فراوان داشت.
از آثار مهم او می‌توان به الخلاص، دستور الادب و دیوان شعر اشاره کرد.
شاگردانی چون محمد بن علی نطنزی و احمد بن مؤذن ادیب از وی بهره بردند.
وی در محرم سال ۴۹۷ (هجری قمری) یا ۴۹۹ (هجری قمری) درگذشت.


ابوعبداللّه حسین بن ابراهیم بن احمد اصفهانی نطنزی ملقب به ذواللسانین
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۲۵۴.    
[۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۷۵۴.    
[۳] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
[۴] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۳۵۵.    
[۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    
[۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۹۲.    
[۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
[۸] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۵.    
اهل اصفهان و ساکن محله آذرویه در جوباره بود.
[۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    

از جوانی به تحصیل علم صرف و نحو پرداخت.
وی از اهل‌سنت و فردی ادیب،
[۱۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
[۱۱] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۵.    
[۱۲] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
شاعر،
[۱۳] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
لغت‌شناس
[۱۴] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۳، ص۳۰۶.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام،، ج۳۴، ص۲۵۴.    
[۱۶] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۹۲.    
و از پیشوایان دانش صرف و نحو بود.
[۱۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۹۷.    

اشعاری زیبا می‌سرود و در سرودن شعر دقت بسیار داشت.
[۱۸] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
و عمر خویش را در راه تعلیم و تعلم صرف می‌کرد.
[۱۹] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ص۳۵۵.    
[۲۰] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    


ابوعبداللّه از محضر استادانی مانند ابوبکر محمد بن عبداللّه ضبی،
[۲۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
ابوذر محمد بن ابراهیم صالحانی
[۲۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
[۲۳] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
و ابوالفضل عبداللّه لرحمن بن احمد رازی
[۲۴] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
بهره برد.


حسین بن ابراهیم افرادی چون محمد بن علی نطنزی
[۲۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
[۲۶] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
(نوه ابوعبداللّه) و احمد بن مؤذن ادیب
[۲۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
از شاگردانش بودند.

ذواللسانین مؤلف کتاب‌هایی است که عبارتند از:
• الخلاص؛
[۲۸] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
[۲۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    

• دستور الادب؛
[۳۰] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    
[۳۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۱۱.    
[۳۲] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    

• دیوان شعر.
[۳۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    



نطنزی سرانجام در ماه محرم
[۳۴] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
[۳۵] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ص۳۵۵.    
سال ۴۹۷ (هجری قمری)
[۳۶] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
[۳۷] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ص۳۵۵.    
[۳۸] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان،، ج۵، ص۲۹۲.    
یا ۴۹۹ (هجری قمری) درگذشت.
[۳۹] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
[۴۰] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۹۷.    
[۴۱] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۵۲۸.    

(دیگر منابع:
[۴۲] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۶، ص۷۹۶۷.
[۴۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۲۵۴.    
[۴۴] صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۳۱۸
[۴۵] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۹۲.    
[۴۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ص۵۲۸.    
[۴۷] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۷۵۴.    
[۴۸] زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
[۴۹] ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۵.    
)
۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۲۵۴.    
۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۷۵۴.    
۳. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۴. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۳۵۵.    
۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    
۶. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۹۲.    
۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
۸. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۵.    
۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۱۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۱۱. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۵.    
۱۲. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
۱۳. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
۱۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۳، ص۳۰۶.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام،، ج۳۴، ص۲۵۴.    
۱۶. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۹۲.    
۱۷. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۹۷.    
۱۸. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۱۹. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ص۳۵۵.    
۲۰. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
۲۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۲۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۲۳. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
۲۴. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۲۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۲۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
۲۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۲۸. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۳، ص۱۳۶.    
۲۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    
۳۰. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    
۳۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۱۱.    
۳۲. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
۳۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۱۳۱.    
۳۴. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
۳۵. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ص۳۵۵.    
۳۶. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۶.    
۳۷. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ص۳۵۵.    
۳۸. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان،، ج۵، ص۲۹۲.    
۳۹. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
۴۰. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۲، ص۱۹۷.    
۴۱. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۵۲۸.    
۴۲. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۶، ص۷۹۶۷.
۴۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۲۵۴.    
۴۴. ↑ صفا، ذبیح‌الله، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۳۱۸
۴۵. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۲۹۲.    
۴۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاه، ص۵۲۸.    
۴۷. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۷۵۴.    
۴۸. ↑ زرکلی، خیر الدین، الاعلام، ج۲، ص۲۲۹.    
۴۹. ↑ ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۳، ص۳۱۵.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین بن ابراهیم نظنزی»، ج۳، ص۲۷۸.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 497 (قمری) | درگذشتگان سال 499 (قمری) | شاعران قرن 5 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای قرن 5 (قمری) | مؤلفان قرن 5 (قمری) | نحویان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار