• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسین بن محمد جیّانی (مقاله دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: حسین بن محمد جیّانی (مقاله دوم)


حسین بن محمد جیّانی (۴۲۷-۴۹۸ هـ.ق) از علمای برجسته مالکی در قرطبه و متخصص در حدیث، انساب، شعر، علوم غریبه و خطاطی بود.
وی در جامع قرطبه کرسی تدریس داشت و از محدثان بزرگی چون ابوالعاص حکم بن محمد جزامی روایت کرده است.
آثار مهم او شامل تقیید المهمل، أسماء رجال سنن ابی‌داود، الکنی و الألقاب، التعریف بشیوخ البخاری و التشبیه علی الأوهام الواقعة فی المسندین است.
او در سال ۴۹۸ (هجری قمری) در سرقسطه اندلس درگذشت.


ابوعلی حسین بن محمد بن احمد جیّانی غسّانی اندلسی
[۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
[۲] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس، ج۱، ص۲۶۵.    
[۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
[۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۷۰.    
[۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
در ماه محرم سال ۴۲۷ (هجری قمری) متولد شد و اصالتاً اهل زهراء، شهری در اندلس بود.
[۶] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
[۷] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
[۹] صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
[۱۰] سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۰.    

او از علما و بزرگان محدثان مالکی در قرطبه و آگاه به علوم ادب و حدیث به شمار می‌رفت که در انساب، شعر، علوم غریبه و خطاطی حظی وافر داشت.
[۱۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
[۱۲] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس، ج۱، ص۲۶۵.    
[۱۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
[۱۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
[۱۶] صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
[۱۷] سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    

ایشان در جامع قرطبه، کرسی تدریس داشت که محل استفاده اعیان و افاضل بود.
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
[۱۹] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
[۲۱] صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
[۲۲] سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    


جیّانی از ابوالعاص حکم بن محمد جزامی، ابوعمر بن عبداللّه لبر و کسان دیگر روایت کرده است.
[۲۳] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
[۲۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
[۲۶] سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    



از ابوعلی افراد بسیاری در اندلس و غیره روایت کرده‌اند.
[۲۷] ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۲.    


غسّانی دارای آثار متعددی است که عبارت‌اند از:
• تقیید المهملّ؛
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
[۲۹] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۷۰.    

• اسماء رجال سنن ابی‌داود؛
[۳۰] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۸۱.    
[۳۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    

• الکنی و الالقاب؛
[۳۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    

• التعریف بشیوخ البخاری؛
[۳۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    

• التشبیه علی الاوهام الواقعة فی المسندین.
[۳۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    



حسین بن محمد در سال ۴۹۸ (هجری قمری) در سرقسطه اندلس درگذشت.
[۳۵] ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس، ج۱، ص۲۶۶.    
[۳۶] صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
[۳۷] سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    
اما تاریخ وفاتش را ۴۹۰، ۴۹۶ و ۴۹۹ (هجری قمری) نیز ذکر کرده‌اند.
[۳۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۷۰.    
[۳۹] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۸۰.    
[۴۰] ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۱، ص۳۳۲.    
[۴۱] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
[۴۲] ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۳.    

(دیگر منابع:
[۴۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۱۴۸.    
[۴۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۷۷.    
[۴۵] ممدرس تبریزی، محمد علی، ریحانة الادب، ج۴، ص۲۴۵.    
[۴۶] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، ج۱۲، ص۱۶۵.    
[۴۷] یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآت الجنان، ج۳، ص۱۲۳.    
[۴۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۴۴.    
[۴۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۲۷۸.    
[۵۰] دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۶، ص۷۹۴۳.
[۵۱] ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص ۳۳۱.
[۵۲] کتانی، عبد الحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۳۹۴.    
[۵۳] اعلمی حائری، محمد حسین، دایرة المعارف الشیعیة العامه، ج۸، ص ۳۲۲.
[۵۴] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
[۵۵] ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
[۵۶] صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
[۵۷] سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۰.    
[۵۸] ابن ابار، محمد بن عبدالله، معجم أصحاب القاضي أبی علی الصدفي، ص ۷۹.
)


۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۲. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس، ج۱، ص۲۶۵.    
۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۷۰.    
۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
۶. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۷. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
۹. ↑ صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
۱۰. ↑ سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۰.    
۱۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۱۲. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس، ج۱، ص۲۶۵.    
۱۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
۱۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
۱۶. ↑ صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
۱۷. ↑ سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۱۹. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
۲۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
۲۱. ↑ صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
۲۲. ↑ سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    
۲۳. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۱.    
۲۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
۲۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
۲۶. ↑ سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    
۲۷. ↑ ابن بشکوال، ابوالقاسم، الصله، ص۱۴۲.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۲۹. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۷۰.    
۳۰. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۸۱.    
۳۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۳۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۳۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۳۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۵۵.    
۳۵. ↑ ابن عمیره، احمد بن یحیی، بغیه الملتمس، ج۱، ص۲۶۶.    
۳۶. ↑ صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
۳۷. ↑ سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۱.    
۳۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۷۰.    
۳۹. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۸۰.    
۴۰. ↑ ابن فرحون، ابراهیم بن علی، الدیباج المذهّب، ج۱، ص۳۳۲.    
۴۱. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
۴۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۳.    
۴۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۱۴۸.    
۴۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۲، ص۳۷۷.    
۴۵. ↑ ممدرس تبریزی، محمد علی، ریحانة الادب، ج۴، ص۲۴۵.    
۴۶. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، ج۱۲، ص۱۶۵.    
۴۷. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآت الجنان، ج۳، ص۱۲۳.    
۴۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۴، ص۴۴.    
۴۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۲۷۸.    
۵۰. ↑ دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۶، ص۷۹۴۳.
۵۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، الاعلام بوفیات الاعلام، ج۱، ص ۳۳۱.
۵۲. ↑ کتانی، عبد الحی، فهرس الفهارس، ج۱، ص۳۹۴.    
۵۳. ↑ اعلمی حائری، محمد حسین، دایرة المعارف الشیعیة العامه، ج۸، ص ۳۲۲.
۵۴. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۴۲۰.    
۵۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۴، ص۲۲.    
۵۶. ↑ صفدی، خلیل بن ابیک، الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۱.    
۵۷. ↑ سیوطی، جلال الدین، طبقات الحفاظ، ص۴۵۰.    
۵۸. ↑ ابن ابار، محمد بن عبدالله، معجم أصحاب القاضي أبی علی الصدفي، ص ۷۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین بن محمد جیّانی»، ج۳، ص۱۳۵-۱۳۶.


رده‌های این صفحه : خطاطان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 498 (قمری) | زادگان سال 427 (قمری) | شاعران مالکی سده پنجم(قمری) | شخصیت‌های مالکی قرن 5 (قمری) | علمای مالکی قرن 5 (قمری) | مؤلفان مالکی قرن 5 (قمری) | محدثان مالکی قرن 5 (قمری) | نحویان قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار