حق جداسازی زنان از مردان در زندان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حق جداسازی زنان از مردان در زندان از مباحث فقهی و حقوقی مربوط به حقوق زندانی و در باره حق جداسازی زنان از مردان در زندان بحث می‌کند. برخی عقیده دارند: واجب است در زندان، زنان از مردان جدا شوند؛ در حالی که دلیل خاصّی در این مورد نداریم. آری، از پیامبر نقل شده است که زنان اسیر را زندانی می‌کرد و در بعضی از نصوص آمده که زنان را در چاردیواری کنار مسجد، زندانی می‌کرد.
می‌شود برای این موضوع به این ادلّه استیناس کرد: یکی روایاتی که دلالت می‌کند خلوت با اجنبیه
حرام است و دیگر روایاتی که دلالت می‌کند نماز در مکانی که شخص ثالثی نمی‌تواند وارد شود برای مرد و زن بیگانه، اشکال دارد که بعضی استفادۀ حرمت نماز
و بعضی استفادۀ بطلان نماز
از آن کرده‌اند. سوم روایاتی که در کتب اهل سنّت است و از رفتن زن به حج نهی می‌کند، مگر اینکه همراه او محرمی باشد.
از این رو، برخی فتوا به وجوب جدایی زن و مرد و بعضی فتوا به استحباب آن داده‌اند، چنان که از سرخسی در مبسوط و از ابن عابدین در ردّ المحتار فهمیده می‌شود.
۱. ابن هشام: در مورد عدی بن حاتم می‌نویسد … سوارانی از جانب رسول اللّه در پی من می‌آمدند که در آن میان دختر حاتم اسیر شد. وی را همراه دیگر زنان اسیر از قبیلۀ طی نزد پیامبر آوردند، در حالی که خبر فرار من به شام به آن حضرت رسیده بود. دختر حاتم را در چاردیواری کنار مسجد، که جای اسیران زن بود، حبس کردند.
۲. در تراتیب الاداریه آمده است: زندان زنان: … دختر حاتم را در چاردیواری حصیری در کنار مسجد، که زنان را در آن زندانی می‌کردند، قرار دادند.
۱. ولایة الفقیه: شکی نیست که لازم است در زندان‌های اسلامی موازین شرع و در برنامه‌های آن هدف‌های اصلاحی و اسلامی مورد نظر قرار گیرد و مسلّما اختلاط مرد و زن در مکان خلوتی مثل زندان، موجب فساد خواهد شد.
۲. سرخسی: سزاوار است زندان زنان بدهکار جدا باشد و مرد در میان آنان نباشد که منجر به فتنه شود.
۳. ابن عابدین: برای زنان به جهت دفع فتنه زندان جداگانه‌ای قرار داده می‌شود.
۴. سیوطی: اوّلین کسی که زنان را به همراه مردان در یک بند قرار داد … ضحاک بن قیس بود. (شرح حال او در:)
حجاج بن یوسف ثقفی نیز از او پیروی کرد.
از چیزهایی که لزوم جداسازی زندان زنان را تایید می‌کند فتوای فقیهان به کراهت اختلاط زنان و مردان است چنان که سیّد یزدی فتوا می‌دهد
و بعضی از معاصران
برای کراهت استدلال کرده‌اند به روایت معتبر غیاث بن ابراهیم از امام صادق (علیه‌السلام) از امیر المؤمنین (علیه‌السلام) که فرمود: ای اهل عراق! به من رسیده که زنان شما در راه تنشان به مردان می‌خورد آیا حیا نمی‌کنید!
همچنین روایت مرسل کلینی و خبر محمد بن شریح و روایت موثق یونس بن یعقوب چنین مفادی دارند.
از مجموع این روایات و فتاوی استفاده می‌شود که مذاق شرع به اختلاط زن و مرد و خلوت با زن اجنبی راضی نیست، حتی اگر در حال عبادت باشند، تا چه رسد به اینکه از خانواده و از همسر دور باشند.
هرچند از کلام ابن ادریس غیر از این معنا به نظر می‌رسد:
وی در کتاب قضاء، در باب چگونگی استحلاف (سوگند دادن) فرمود: اگر زن از ادای حقی که به گردن دارد خودداری کند حکم او همانند حکم مرد است. پس برای قاضی شرع جایز است او را در همان موضعی که مرد را زندانی می‌کند حبس کند.
دقت شود.
• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۵۴۸-۵۵۱.
