حکم انفاق مال به یتیمان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انفاق، یکی از فضایل اخلاقی که در
اسلام به طور مکرر به آن سفارش شده است، یکی از موارد مصرف مال در
انفاق ، یتیمان نیازمند هستند.
در قرآن کریم انفاق مال به یتیمان، به عنوان یکی از مصادیق بر و نیکی معرفی شده است: «... ولـکن البر من ءامن بالله... وءاتی المال علی حبه... والیتـمی...؛
... بلکه نیکی (و نیکوکار) کسانی هستند که به خدا ...ایمان آورده‌اند، و مال (خود) را با علاقهای که به آن دارند به... یتیمان ...انفاق می‌کنند...»
«یسـلونک ماذا ینفقون قل ما انفقتم من خیر فللولدین... والیتـمی... وما تفعلوا من خیر فان الله به علیم؛
از تو سؤال می‌کنند چه چیز انفاق کنند؟ بگو: «هر خیر و نیکی (و سرمایه سودمند مادی و معنوی) که انفاق می‌کنید، باید برای پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و مستمندان و درماندگان در راه باشد.» و هر کار خیری که انجام دهید، خداوند از آن آگاه است. (لازم نیست تظاهر کنید، او می‌داند).»
«عمرو بن جموح» پیر مردی بزرگ و ثروتمند بود به پیامبر عرض کرد: از چه چیز
صدقه بدهم و به چه کسانی؟؛ آیه فوق نازل شد و به او پاسخ گفت، در
قرآن مجید آیات فراوانی - مخصوصا در
سوره بقره - درباره انفاق و بخشش در راه
خدا آمده است و برای این کار پاداشها و فضیلتهای بزرگی ذکر شده همین امر سبب می‌شد که درباره جزئیات این کار از پیامبر سؤال کنند و بدانند از چه چیزهائی و در مورد چه کسانی انفاق کنند؟ لذا در آیه مورد بحث می‌فرماید: «از تو سؤ ال می‌کنند چه چیز را انفاق کنند».
بعضی تصور کرده‌اند که سؤال کنندگان در این آیه، از اشیائی که انفاق باید کرد، پرسش کرده‌اند، ولی جواب از مصارف و کسانی که مورد انفاق قرار می‌گیرند داده شده، و این به خاطر این است که شناخت مورد، مهمتر بوده است. ولی این یک
اشتباه است زیرا قرآن هم پاسخ از سؤال آنها داده و هم موارد انفاق را روشن ساخته است و این از فنون فصاحت است که هم پاسخ سؤال داده شود و هم به مساءله مهم دیگری که مورد نیاز بوده
اشاره شود.
به هر حال جمله «ما انفقتم من خیر» (آنچه از نیکیها انفاق می‌کنید) می‌گوید: انفاق از هر موضوع خوبی می‌تواند باشد، و تمام نیکیها را شامل می‌شود، خواه از اموال باشد یا خدمات، از موضوعات مادی باشد یا معنوی، در ضمن تعبیر خیر، آن هم به صورت مطلق، نشان می‌دهد که مال و ثروت ذاتا چیز بدی نیست، بلکه یکی از بهترین وسایل
خیر است، مشروط به اینکه به نیکی از آن بهره گیری شود.
و نیز تعبیر به خیر ممکن است به این نکته هم اشاره داشته باشد که انفاقها باید از هرگونه
منت و آزار و کارهایی که حیثیت اشخاص مورد انفاق را مخدوش می‌کند، برکنار باشد به طوری که بتوان به عنوان خیر مطلق از آن یاد کرد.
«... واذا حضر القسمة... والیتـمی... فارزقوهم منه...؛
و اگر به هنگام تقسیم (ارث) خویشاوندان (و طبقه‌ای که ارث نمی‌برند) و یتیمان و مستمندان حضور داشته باشند، چیزی از آن اموال را به آنها بدهید و با آنها به طرز شایسته سخن بگویید!»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم انفاق».
