• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خدم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۱)
مقالات مرتبط: خدمت‌رسانی.

خَدَمَ (به فتح خاء و دال و میم) از واژگان نهج البلاغه جمع خادِم (به کسر دال) است و به معنی خدمت و عمل كردن برای ديگرى است. از اين كلمه شش مورد در نهج البلاغه آمده است. اِخْتَدام (به کسر الف و سکون خاء و فتح تاء) به معنی خدمت كردن انسان به خودش است.


خَدَمَ
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۲۸.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۵.    
به معنی خدمت و عمل كردن برای ديگرى است. «خِدْمَةً‌ و خَدْمَةً‌: مَهَنَهُ‌ و عَمِل لهُ‌»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    


امام علی (علیه‌اسلام) در رابطه با خلقت آدم فرموده: «وَجَوَارِحَ يَخْتَدِمُهَا»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۴، خطبه ۱.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
«آدم داراى اعضایى شد كه آن‌ها را به خدمت مى‌گرفت.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹، خطبه ۱.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵-۳۵۶.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ص۱۷۵.    
[۱۱] هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۴۹.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۹۶.    
) اخْتَدام به معنی خدمت كردن انسان به خودش است.
[۱۳] شرتونی، سعید، قرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    

درباره بهشت فرموده: «خَلَقْتَ دَاراً، وَجَعَلْتَ فِيهَا مَأْدُبـَةً: مَشْرَباً وَمَطْعَماً، وَأَزْوَاجاً وَخَدَماً»
[۱۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۵-۲۴۶، خطبه ۱۰۸.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۱۰-۲۱۱، خطبه ۱۰۷.    
[۱۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۹، خطبه ۱۰۹.    
«خانه‌اى آفريده و در آن طعام خوردنى و آشاميدنى قرار دادى و در آن همسرانى و خدمتكارانى به وجود آوردى.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۵، خطبه ۱۰۹.    
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۷.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۷۳.    
[۲۱] هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۲۹-۳۳۰.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۰.    
)
خَدَمَ جمع خادِم است.

از اين كلمه شش مورد در «نهج» آمده است.
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
[۲۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۵-۲۴۶، خطبه ۱۰۸.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۲۸.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۵۵.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۴، خطبه ۱.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲، خطبه ۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹، خطبه ۱.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۴.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۳۵۵-۳۵۶.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ص۱۷۵.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲، ص۴۹.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۹۶.    
۱۳. ↑ شرتونی، سعید، قرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۲۶.    
۱۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۵-۲۴۶، خطبه ۱۰۸.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۱۰-۲۱۱، خطبه ۱۰۷.    
۱۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۹، خطبه ۱۰۹.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۵، خطبه ۱۰۹.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۴.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۱۰۶-۱۰۷.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۷۳.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۲۹-۳۳۰.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۲۰۰.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲، خطبه ۱.    
۲۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۵-۲۴۶، خطبه ۱۰۸.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خدم»، ص۳۲۸-۳۲۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 1 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار