• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خرز (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مفردات نهج البلاغه (جلد ۱)

خَرَز (به فتح خاء و راء) از واژگان نهج البلاغه به معنی مهره است و چيزی كه در نخ كشيده شود مانند مهره، دانه‌هاى شيشه‌اى و گلى و چوبى و مانند آن. همچنین به معنی نگين نیز بیان شده است. از اين ماده سه مورد در نهج البلاغه آمده است.


خَرَز
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۳۵.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۱۷.    
به معنی مهره است و چيزی كه در نخ كشيده شود مانند مهره، دانه‌هاى شيشه‌اى و گلى و چوبى و مانند آن. همچنین به معنی نگين نیز بیان شده است. «الخرز: ما يُنظَم في السلك من الجذَع و الوَدَع»
[۳] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۵.    


امام علی (علیه السلام) به عمر بن الخطاب آنگاه که درباره رفتن به جنگ ايرانيان مشورت كرد، فرمود: «وَمَكَانُ الْقَيِّمِ بِالاَْمْرِ مَكَانُ النِّظَامِمِنَ الْخَرَزِ يَجْمَعُهُ وَيَضُمُّهُ: فَإِنِ انْقَطَعَ النِّظَامُ تَفَرَّقَ وَذَهَبَ»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۳۹، خطبه ۱۴۲.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۳، خطبه ۱۴۶.    
«فرمانروا مانند نخ مهره‌ها است كه آن‌ها را جمع و به هم پيوند مى‌دهد اگر نخ پاره شود مهره‌ها پراكنده شود.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۹، خطبه ۱۴۶.    
[۸] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۶۲.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۶۴۸.    
[۱۱] هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۵۲-۵۳.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۰۰.    
)
در وصف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) فرموده: «فَلَقَدْ فَلَقَ لَكُمُ الاَْمْرَ فَلْقَ الْخَرَزَةِ، وَقَرَفَهُ قَرْفَ الصَّمْغَةِ»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۸، خطبه ۱۰۶.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه ۱۰۸.    
«آن حضرت كار دين را براى شما شكافته و معين كرده مانند شكافتن و سوراخ كردن مهره و پوست كنده آن‌ را مانند پوست كندن صمغ.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
[۱۷] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۸] بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۴۰-۵۴۱.    
[۲۰] هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۰۱-۳۰۲.    
[۲۱] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
)
(ببینید: صمغ (مفردات‌نهج‌البلاغه))


از اين ماده سه مورد در «نهج» آمده است.
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۳۳۵.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۱۷.    
۳. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۵.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۳۹، خطبه ۱۴۲.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۰۳، خطبه ۱۴۶.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۹، خطبه ۱۴۶.    
۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۹.    
۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۶۲.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۵، ص۶۴۸.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۵۲-۵۳.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۰۰.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۸، خطبه ۱۰۶.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه ۱۰۸.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
۱۷. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
۱۸. ↑ بحرانی، ابن میثم، ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۳.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۴، ص۵۴۰-۵۴۱.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۰۱-۳۰۲.    
۲۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «خرز»، ص۳۳۵-۳۳۶.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 107 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 146 نهج البلاغه
جعبه ابزار