خضد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَضْد (به فتح خاء و سکون ضاد) از
واژگان قرآن کریم به معنی خم کردن شاخه نرم است. اين كلمه در
قرآن مجيد فقط يک دفعه آمده است.
خَضْد به معنای خم كردن شاخه نرم است.
(وَ أَصْحابُ الْيَمِينِ ما أَصْحابُ الْيَمِينِ فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ وَ طَلْحٍ مَنْضُودٍ) «
اصحاب يمين چه اصحاب يمين در كنار
درخت سدر مخصوصى‌اند كه شاخه‌اش از كثرت ميوه خم شده و درخت مخصوصى كه ميوه آن بالاى هم ديگر است.»
در
مجمع البيان می‌گويد: اصل خضد خم كردن چوب نرم است.
در
نهايه آورده: اصل خضد شكستن شى‌ء نرم است به طوری كه از محل جدا نشود و گاهى به معنى قطع باشد.
در
صحاح نيز خم كردن گفته است.
در
قاموس و
اقرب يكى از معانى آن را شكستن بدون جدا شدن از محل گفته است.
على هذا مراد از
(مَخْضُودٍ) در
آيه شريفه خم شده از كثرت ميوه است.
راغب آن را به معنى قطع گرفته و مخضود را مكسور الشوك (بى‌خار) معنى كرده است.
در
مجمع با آن كه اصل خضد را خم كردن گفته ولى مخضود را درختی كه خارش قطع شده (بى‌خار) تفسير نموده است.
كشاف نيز آن را درختی كه خار ندارد معنى كرده است.
بيضاوى احتمال داده كه مراد بى‌خار و يا خم شده از كثرت بار باشد.
احتمال دوّم در
كشاف از
مجاهد نقل شده است
و
محمد عبده در
نهج البلاغه خطبه ۱۰۳ كه در وصف
دنيا فرموده: «
«قَدْ صَارَ حَرَامُهَا عِنْدَ أَقْوَامٍ بِمَنْزِلَةِ السِّدْرِ الْمَخْضُودِ»» نيز هر دو احتمال را داده است.
اين كلمه در كلام‌اللَّه مجيد فقط يک دفعه آمده است.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خضد»، ج۲، ص۲۵۶.
