خضد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَضْد (به فتح خاء و سکون ضاد) از
واژگان قرآن کریم به معنی خم کردن شاخه نرم است. اين كلمه در
قرآن مجید فقط يک دفعه آمده است.
خَضْد به معنای خم كردن شاخه نرم است.
(وَ أَصْحابُ الْيَمِينِ ما أَصْحابُ الْيَمِينِ فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ وَ طَلْحٍ مَنْضُودٍ) «
اصحاب یمین چه اصحاب يمين در كنار
درخت سدر مخصوصى‌اند كه شاخه‌اش از كثرت ميوه خم شده و درخت مخصوصى كه ميوه آن بالاى هم ديگر است.»
در
مجمع البیان می‌گويد: اصل خضد خم كردن چوب نرم است.
در
نهایه آورده: اصل خضد شكستن شى‌ء نرم است به طوری كه از محل جدا نشود و گاهى به معنى قطع باشد.
در
صحاح نيز خم كردن گفته است.
در
قاموس و
اقرب يكى از معانى آن را شكستن بدون جدا شدن از محل گفته است.
على هذا مراد از
(مَخْضُودٍ) در
آیه شريفه خم شده از كثرت ميوه است.
راغب آن را به معنى قطع گرفته و مخضود را مكسور الشوك (بى‌خار) معنى كرده است.
در
مجمع با آن كه اصل خضد را خم كردن گفته ولى مخضود را درختی كه خارش قطع شده (بى‌خار) تفسير نموده است.
کشاف نيز آن را درختی كه خار ندارد معنى كرده است.
بیضاوی احتمال داده كه مراد بى‌خار و يا خم شده از كثرت بار باشد.
احتمال دوّم در
کشاف از
مجاهد نقل شده است
و
محمد عبده در
نهج البلاغه خطبه ۱۰۳ كه در وصف
دنیا فرموده: «
«قَدْ صَارَ حَرَامُهَا عِنْدَ أَقْوَامٍ بِمَنْزِلَةِ السِّدْرِ الْمَخْضُودِ»» نيز هر دو احتمال را داده است.
اين كلمه در كلام‌اللَّه مجيد فقط يک دفعه آمده است.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خضد»، ج۲، ص۲۵۶.
