خضرة (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَضْرة (به فتح خاء و سکون ضاد) از
واژگان قرآن کریم به معنای سبز بودن است. از مشتقات آن در
قرآن مجید خَضِر (به فتح خاء و کسر ضاد) به معنى اخضر و سبز است و
خُضْر (به ضم خاء و سکون ضاد) جمع اخضر است.
خَضْرة به معنای سبز بودن است.
(أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً) «آيا نديدى كه
خدا از آسمان آب مى‌باراند و زمين سبز می‌شود؟»
خضر (بر وزن كتف) به معنى اخضر و سبز است و مراد از آن در
آيه (فَأَخْرَجْنا مِنْهُ خَضِراً نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَراكِباً ...) «از آن آب زرع رويانديم و از زرع دانه‌هاى روی هم سوار شده بيرون آورديم...»
کشت است.
خُضر (بر وزن قفل) جمع اخضر است مثل
(وَ سَبْعَ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يابِساتٍ) (و هفت خوشه تر و هفت خوشه خشكيده)
و مثل
(عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ ...) (بر اندام آن‌ها (
بهشتيان) لباس‌هايى است از
حرير نازک سبز رنگ و از ديباى ضخيم ...)
و مثل
(مُتَّكِئِينَ عَلى رَفْرَفٍ خُضْرٍ ...) (اين در حالى است كه بهشتيان بر تخت‌هايى سبز رنگ بسيار ممتاز و زيبا تكيه زده‌اند.)
(الَّذِي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ ناراً فَإِذا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ) «خدایی كه از درخت سبز براى شما آتشى پديد آورد كه از آن می‌افروزيد.»
نا گفته نماند: در هر درخت سبز آتش نهفته است به طوری كه اگر دو چوب تر به هم ساییده شوند می‌سوزند و آتش می‌گيرند. آتش سوزى جنگل‌ها كه در «عصر» خواهد آمد به واسطه به هم ساییده شدن درختان جنگلى در اثر گردبادهاست؛ ولى چون الف و لام
(الشجر) در آيه شريفه براى
عهد ذهنى است لذا از آن درخت معلومى در نظر است.
نقل كرده‌اند:
درخت مرخ (بر وزن فلس) و
درخت عفار (بر وزن مدار) دو درخت‌اند كه با ساییدن به يكديگر آتش می‌گيرند و
مشتعل می‌گردند و از كلمه
(فَإِذا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ) روشن می‌شود كه عرب‌ها با ساییدن آن دو به يكديگر آتش می‌افروخته‌اند.
لذا بايد گفت مراد از «
(الشجر)» همان دو درخت است. در آيه شريفه از اين مطلب، تقويب
معاد در نظر است؛ يعنى: خدایی كه از درخت سبز و تر آتش سوزان خارج می‌كند، می‌تواند از استخوان پوسيده آدم زنده بيرون آورد.
در
قاموس می‌گويد: مرخ درختى است كه زود مشتعل می‌شود و عفار درختى است كه با آن آتش می‌افروزند.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خضرة»، ج۲، ص۲۵۶.
