خفاف نیشابوری(خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَفّاف نيشابورى، زكريا بن داود، محدّث و مفسر قرن سوم بود.
ابن‌ابى حاتِم (ابن‌ابى حاتم، كتاب الجرح و التعديل، ج۳، ص۶۰۲) كنيه او را ابويحيى ذكر كرده است. تاريخ ولادت وى نامعلوم است و از احوال او اطلاع زيادى در دست نيست. خفّاف اهل نيشابور بود و در خراسان، عراق و حجاز به استماع حديث پرداخت (سمعانى، ج۲، ص۳۸۸). برخى از استادان وى عبارت‌اند از: يحيى بن يحيى نيشابورى (متوفى ۲۲۶)، محدّث؛ على بن جَعْد جَوهَرى، محدّث بغدادى، ابوبكر ابن ابىشَيبَه، محدّث، فقيه، مفسر و مورخ كوفى؛ و اسحاق بن ابراهيم مشهور به ابن راهْوَيْه، فقيه، محدّث و مفسر خراسانى (سمعانى، ج۲، ص۳۸۸).
خفّاف در بغداد به نقل حديث پرداخت و كسانى مانند ابن‌الشَّرْفى، محدّث نيشابورى (متوفى ۳۲۵) و ابن‌مَخْلَد، محدّث بغدادى (متوفى ۳۳۱) از وى حديث نقل كرده اند (سمعانى، ج۲، ص۳۸۸؛ خطيب بغدادى، ج۹، ص۴۷۹).
منابع رجالى بر مقام علمىِ ممتاز وى تصريح كرده‌اند. ابن‌ابى حاتم، كه خود شاگرد خفّاف بوده وى را «ثقه» دانسته (ابن‌ابى حاتم، كتاب الجرح و التعديل، ج۳، ص۶۰۲) و حاكم نيشابورى (محمد بن عبداللّه حاكم نيشابورى، ص۱۱۵) او را سرآمد عالمان عصر خويش معرفى كرده است. ذهبى (محمد بن احمد ذهبى، ج۲، ص۶۷۶) هم از وى با لقب «الحافظ الكبير» ياد كرده و او را به همراه ابن‌ماجِه قزوينى (متوفى ۲۷۵) و تِرمِدى (متوفى ۲۷۹)، دو تن از صاحبانِ صِحاح سِتّه، در طبقه دهم مشايخ حديثى قرار داده است (محمد بن احمد ذهبى، ج۲، ص۶۲۸؛ محمد بن احمد ذهبى، ج۲، ص۶۳۳؛ محمد بن احمد ذهبى، ج۲، ص۶۳۶).
كتابى با عنوان التفسيرالكبير به خفّاف نسبت داده شده است (سمعانى، ج۲، ص۳۸۸)، اما درباره محتواى آن اطلاعى در دست نيست.
خفّاف در ۲۸۶، در نيشابور درگذشت (خطيب بغدادى، ج۹، ص۴۸۰).
فهرست منابع :
(۱) ابن‌ابى حاتم، كتاب الجرح و التعديل، حيدرآباد، دكن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳؛
(۲) محمد بن عبداللّه حاكم نيشابورى، تاريخ نيشابور، ترجمه محمد بن حسين خليفه نيشابورى، چاپ محمدرضا شفيعى كدكنى، تهران ۱۳۷۵ش؛
(۳) خطيب بغدادى، تاریخ مدینة السلام؛
(۴) محمد بن احمد ذهبى، كتاب تذكرةالحفاظ، چاپ عبدالرحمان بن يحيى معلمى، مكه، ۱۳۷۴؛
(۵) سمعانى، الانساب؛
