خفض (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَفْض (به فتح خاء و سکون فاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای فرو آوردن است.
خَفْض به معنای فرو آوردن است.
راغب می‌گويد: خفض ضدّ رفع است و نيز به معنى راحتى و سير آرام می‌باشد.
(وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ ...) «براى آن دو بال
تواضع را فرود آور.»
راجع به اين آيه در «
جناح» مفصلاً صحبت شد.
(وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ) (و پر و بال عطوفت خود را براى
مومنين فرود آر)
مراد از خفض جناح تواضع و فروتنى و مهربانى با مومنان است كه آن
حضرت بدان مأمور بود.
(خافِضَةٌ رافِعَةٌ) « فرود آورنده و بالا برنده است.»
اين آيه در وصف
قيامت است. به نظر
ابن‌عباس مراد آن است كه قيامت مردمى را فرود می‌آورد و مردمى را بالا می‌برد و از
حسن مفسّر نقل است كه: قومى را به
آتش فرو برد و ديگران را به
بهشت بالا كند.
طبرسى می‌گويد جامع اين دو قول آن است كه: قيامت مردمى را كه در
دنيا عزيز و بلندمرتبه بودند پایين می‌برد و با بردن به آتش
ذليل می‌گرداند و مردم ديگر را كه در دنيا ذليل بودند با ورود به بهشت عزيز و بلند مرتبه مى‌نمايد.
می‌شود گفت كه مراد آن است که قيامت زير و رو كننده است؛ زيرا ما بعد آن آيه چنين است:
(إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا) (وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا) (فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا) (در آن هنگام كه زمين به شدّت به لرزه در مى‌آيد و كوه‌ها درهم كوبيده مى‌شود و به صورت غبار پراكنده در مى‌آيد)
و آن چنان كه مى‌بينيد از در هم ريختن و زير و رو شدن حكايت دارد.
•
قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خفض»، ج۲، ص۲۶۶.
