• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خفض (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




خَفْض (به فتح خاء و سکون فاء) از واژگان قرآن کریم به معنای فرو آوردن است.



خَفْض به معنای فرو آوردن است. راغب می‌گويد: خفض ضدّ رفع است و نيز به معنى راحتى و سير آرام می‌باشد.


(وَ اخْفِضْ‌ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ ...) «براى آن دو بال تواضع را فرود آور.»
راجع به اين آيه در «جناح» مفصلاً صحبت شد.
(وَ اخْفِضْ‌ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنِينَ‌) (و پر و بال عطوفت خود را براى مومنین فرود آر)
مراد از خفض جناح تواضع و فروتنى و مهربانى با مومنان است كه آن حضرت بدان مأمور بود.
(خافِضَةٌ رافِعَةٌ) « فرود آورنده و بالا برنده است.»
اين آيه در وصف قیامت است. به نظر ابن‌عباس مراد آن است كه قيامت مردمى را فرود می‌آورد و مردمى را بالا می‌برد و از حسن مفسّر نقل است كه: قومى را به آتش فرو برد و ديگران را به بهشت بالا كند. طبرسی می‌گويد جامع اين دو قول آن است كه: قيامت مردمى را كه در دنیا عزيز و بلندمرتبه بودند پایين می‌برد و با بردن به آتش ذلیل می‌گرداند و مردم ديگر را كه در دنيا ذليل بودند با ورود به بهشت عزيز و بلند مرتبه مى‌نمايد.
می‌شود گفت كه مراد آن است که قيامت زير و رو كننده است؛ زيرا ما بعد آن آيه چنين است‌: (إِذا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا) (وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسًّا) (فَكانَتْ هَباءً مُنْبَثًّا) (در آن هنگام كه زمين به شدّت به لرزه در مى‌آيد و كوه‌ها درهم كوبيده مى‌شود و به صورت غبار پراكنده در مى‌آيد)
و آن چنان كه مى‌بينيد از در هم ريختن و زير و رو شدن حكايت دارد.


۱. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۲۶۶.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت حسینی، ج۴، ص۲۰۲-۲۰۳.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۲۸۹.    
۴. اسراء/سوره۱۷، آیه۲۴.    
۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۸۰-۸۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۱۱۰.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۲۴۰-۲۴۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۴، ص۱۲۰.    
۹. حجر/سوره۱۵، آیه۸۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۶۶.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۱۹۲.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۲۸۴.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۱۳۰.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۱۵.    
۱۵. واقعه/سوره۵۶، آیه۳.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان، ج۱۹، ص۱۱۵-۱۱۶.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۹۶-۱۹۷.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۵۷.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۳۴-۱۳۵.    
۲۰. واقعه/سوره۵۶، آیه۴-۶.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۳۴.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۱۶.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۹۷.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۵۷-۳۵۸.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۱۳۵-۱۳۶.    



قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خفض»، ج۲، ص۲۶۶.    






جعبه ابزار