• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دثر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




دَثَر (به فتح دال و ثاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای لباسى است كه روى لباس‌ها بر تن كنند. از مشتقات آن در نهج البلاغه، دِثار (به کسر دال و فتح ثاء) به همان معنای پیشین است. از اين ماده چهار مورد در نهج البلاغه آمده است.



دَثَر و دِثار لباسى است كه روى لباس‌ها بر تن كنند و نيز لباسى كه شخص آن را در خواب بر روى خود مى‌كشد. در مقابل آن شعار لباس زيرين را گويند كه با پوست بدن تماس دارد. دثر را به طور كنايه به هر چيز آشكار گفته‌اند.


امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره زمان فترت فرموده است: «والدُّنْيَا كَاسِفَةُ النُّورِ... طَعَامُهَا الْجِيفَةُ وَشِعَارُهَا الْخَوْفُ وَدِثَارُهَا السَّيْفُ» «خداوند آن حضرت را در وقتى مبعوث فرمود: كه دنیا نورش به افول رفته و طعامش جیفه و باطنش خوف و ظاهرش شمشير بود، مردم در دست شمشير داشتند و دل‌هايشان پر از خوف بود.» شرح‌های خطبه: ()
آن حضرت درباره درباره زاهدان فرموده: «أُولئِكَ قَوْمٌ اتَّخَذُوا الاَْرْضَ بِسَاطاً... وَالْقُرْآنَ شِعَاراً وَالدُّعَاءَ دِثَاراً» (آن‌ها كه زمين را فرش قرار دادند... و قرآن را همچون لباس زيرين و دعا را لباس رويين) شرح‌های حکمت: () محمد عبده در تفسير آن گويد: قرآن را در پنهانى مى‌خوانند براى عبرت و موعظه و دعا را آشكار مى‌كنند براى اظهار خضوع.
نيز فرموده: «فَاجْعَلُوا طَاعَةَ اللهِ شِعَاراً دُونَ دِثَارِكُمْ» (اطاعت خداوند را جامه زيرين قرار دهيد، نه رويين) شرح‌های خطبه: ()


از اين ماده چهار مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۳۷۵.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۹۹.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد، ج۲، ص۱۷۵.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۷۵، خطبه ۸۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۱۵۵-۱۵۶، خطبه ۸۷.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۲۲، خطبه ۸۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۳-۱۷۵، خطبه ۸۹.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۵۲.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۵۵-۶۵۹.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۶۲۰-۶۲۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۳-۲۶۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۸۷.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۹۳-۷۹۴، حکمت ۹۹.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۷۳-۱۷۴، حکمت ۱۰۴.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۸۶، حکمت ۱۰۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵۷، حکمت ۱۰۴.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۷.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۹۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۲، ص۶۱۵-۶۱۶.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۵۶.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۲۶۵.    
۲۲. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۷۴، حکمت ۱۰۴.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۹۶، خطبه ۱۹۸.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۹، خطبه ۱۹۳.    
۲۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۱۳، خطبه ۱۹۸.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۷، خطبه ۱۹۸.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۰۶.    
۲۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۱۲-۸۱۳.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۷، ص۶۸۰.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۲۷۷.    
۳۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۸۹.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۷۵، خطبه ۸۸.    
۳۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۹۴، حکمت ۹۹.    
۳۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۹۶، خطبه ۱۹۸.    



قرشی بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دثر»، ج۱، ص۳۷۵.    






جعبه ابزار