درجه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَرَجَه (به فتح دال و راء و جیم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای مرتبه كه مقامى روى مقامى و چيزى بالاى چيزى باشد است. از مشتقات آن در
نهج البلاغه مُدْرَج (به ضم میم و سکون دال و فتح راء) به معنای محل رفتن می‌باشد و جمع آن
مَدارِج (به فتح میم و دال و کسر راء) است.
امام علی (علیه‌السّلام) درباره بهشت و نیز آنگاه كه خواست به
صفين حركت كند از این واژه استفاده کرده است.
دَرَجَه به معنای مرتبه كه مقامى روى مقامى و چيزى بالاى چيزى باشد است.
مُدْرَج اسم مكان است يعنى محل رفتن و جمع آن مَدارِج است.
امام (علیه‌السّلام) درباره بهشت فرمايد:
«دَرَجَاتٌ مُتَفَاضِلاَتٌ وَمَنَازِلُ مُتَفَاوِتَاتٌ لاَ يَنْقَطِعُ نَعِيمُهَا وَلاَ يَظْعَنُ مُقِيمُهَا» «بهشت موعود درجاتى است برتر از يكديگر، منازلى است متفاوت، نعمتش تمام شدن ندارد، اقامت كننده‌اش به فكر كوچ نيست (اللهم ارزقنابمحمد و اله ص).»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت آنگاه كه خواست به صفين حركت كند فرمود:
«اللَّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ وَالْجَوِّ المَكْفُوفِ... وَرَبَّ هذِهِ الاَْرْضِ الَّتي جَعَلْتَهَا قَرَاراً لِلاَْنَامِ وَمَدْرَجاً لِلْهَوَامِّ والاَْنْعَامِ» «اى
الله اى پروردگار آسمان بر افراشته و فضاى نگاه داشته شده و اى پروردگار اين زمين كه آن را براى انسان‌ها قرارگاه و براى حشرات و چهارپايان مسير گردانده‌اى.»
(شرح‌های خطبه:
)
امام به معاويه مى‌نويسد:
«فَقَدْ سَلَكْتَ مَدَارِجَ أَسْلاَفِكَ بِادِّعَائِكَ الاَْباطِيلَ وَإقْحَامِكَ غُرُورَ الْمَيْنِ وَالاَْكَاذِيبِ» «با ادعاى اباطيل و با وارد شدن به فريب، دروغ و جعليات راه‌هاى گذشتگانت را رفتى.»
(شرح‌های نامه:
)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «درجه»، ج۱، ص۳۸۰-۳۸۱.
