دعوت فرعونیان به تقوا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
قرآن کریم آمده که خداوند به
حضرت موسی (علیه‌السلام)، فرمان داد که
قوم فرعون را به رعایت
تقوا دعوت کند.
موسی (علیه‌السّلام) از
قوم فرعون، برای رعایت تقوای الهی
دعوت کرد:
«واذ نادی ربک موسی ان ائت القوم الظــلمین• قوم فرعون الا یتقون؛
(به خاطر بیاور) هنگامی را که پروردگارت موسی را ندا داد که به سراغ قوم
ستمگر برو...• قوم
فرعون، آیا آنان (از مخالفت فرمان پروردگار) پرهیز نمی‌کنند؟!»
در این
سوره سرگذشت هفت تن از
پیامبران بزرگ به عنوان درس آموزنده‌ای برای عموم
مسلمانان مخصوصا مسلمانان نخستین بیان شده است. نخست از موسی (علیه‌السّلام) شروع می‌کند و بخش‌های مختلفی از زندگی او و درگیریش را با فرعونیان تا هنگام
غرق این قوم
ظالم و ستمگر شرح می‌دهد.
آیات مورد بحث هنگامی نازل شد که مسلمانان سخت در اقلیت قرار داشتند و دشمنان آنها بسیار قوی و نیرومند، به گونه‌ای که هیچگونه موازنه
قدرت در میان آنها نبود، در اینجا لازم است خداوند سرگذشت‌های مشابهی را از اقوام پیشین بیان کند تا بدانند این قدرت عظیم
دشمن و ضعف ظاهری آنها هرگز سبب شکست نخواهد شد، تا روحیه آنها قوی گردد و بر
استقامت و پافشاری خود بیفزایند، و جالب اینکه: بعد از سرگذشت هر یک از این پیامبران هفتگانه جمله: و ما کان اکثرهم مؤمنین و ان ربک لهو العزیز الرحیم،
اکثر آنها
ایمان نیاوردند و پروردگار تو توانا و
رحیم است، تکرار شده، درست همان عبارتی که در آغاز همین سوره در مورد
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خواندیم، این هماهنگی شاهد زنده‌ای بر این
حقیقت است که ذکر این بخش از داستان‌های
انبیاء به خاطر شرائط خاص روانی و اجتماعی مسلمانان در آن مقطع خاص زمانی و مشابه آن بوده است.
نخست می‌گوید: به خاطر بیاور هنگامی که پروردگارت موسی را ندا کرد که به سراغ آن قوم ستمگر برو (و اذ نادی ربک موسی ان ائت القوم الظالمین). همان قوم فرعون، آیا آنها از ظلم و
ستم و مخالفت فرمان پروردگار پرهیز نمی‌کنند (قوم فرعون ا لا یتقون). این نکته قابل توجه است که تنها صفتی را از فرعونیان که بر آن تکیه کرده
ظلم است و می‌دانیم ظلم معنی جامع و گسترده‌ای دارد که
شرک یکی از مصادیق بارز آن است، (ان الشرک لظلم عظیم)
و
استثمار و
استعباد بنی اسرائیل با آن همه زجر و
شکنجه نیز مصداق دیگری از آن می‌باشد، از این گذشته آنها با اعمال خلافشان قبل از هر کس بر خودشان ستم می‌کردند، و به این ترتیب می‌توان هدف
دعوت انبیاء را در مبارزه با ظلم و ستم در تمام ابعاد خلاصه کرد!.
و جمله: الا یتقون، چرا به
تقوی نمی‌گرایند (به صیغه غیبت) توبیخی است غیابی که خدای تعالی از ایشان کرده و چون این
توبیخ در
روز انعقاد
رسالت موسی واقع شده، این معنا را می‌دهد که ای موسی به ایشان بگو: پروردگار من شما را توبیخ می‌کند به اینکه
راه تقوی را ترک کرده‌اید، و می‌فرماید: الا یتقون.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «فرعونيان».
