دلالت التزامی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دلالت التزامی
دلالت لفظ بر معنای خارج لازم
موضوع له است.
دلالت التزامی، از اقسام
دلالت لفظی و مقابل
دلالت مطابقی و
تضمنی بوده و عبارت است از دلالت لفظ بر چیزی که خارج از معنای موضوع له آن قرار دارد، ولی در ذهن با آن ملازم است؛ یعنی هرگاه موضوعله در
ذهن حاصل شود، آن امر خارج از آن نیز با آن پدید می آید، مانند: دلالت سقف بر دیوار، زیرا هرگاه معنای سقف در ذهن حاصل شود، معنای دیوار نیز حاصل خواهد شد، و نیز مانند: دلالت مصنوع بر
صانع و دلالت سه بر فرد بودن....
مرحوم مظفر برای دلالت التزامی دو
شرط ذکر کرده است:
۱ ـ تلازم بین لفظ و معنا، باید تلازم ذهنی باشد و تلازم خارجی بدون رسوخ در ذهن کفایت نمی کند؛
۲ ـ تلازم به صورت
لزوم بیّن بالمعنی الاخص باشد؛ یعنی به محض تصور لفظ، معنا نیز بدون نیاز به قرار دادن واسطه دیگری به ذهن آید.
نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص ۷-۸
ابن سینا، حسین بن عبد الله، الشفا-المنطق، ج ۱، جزء۱، ص ۴۳
علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ص ۸
ابن سینا، حسین بن عبد الله، اشارت وتنبیهات، ص ۱۳۹
قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج،منطق، جزء۲، ص ۱۵
قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریرالقواعدالمنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص ۲۹
خوانساری، محمد، منطق صوری، جزء۱، ص ۶۰-۶۱
مظفر، محمد رضا، المنطق، ص ۴۰
ملا عبد الله بن حسین یزدی، - ۹۸۱ق، الحاشیة، ص ۲۳
سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة - منطق، ص ۱۰۴
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
