• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دلالت التزامی خام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دلالت لفظ بر معنای خارج لازم موضوعٌ له می باشد.



دلالت التزامی، از اقسام دلالت لفظی و مقابل دلالت مطابقی و تضمنی بوده و عبارت است از دلالت لفظ بر چیزی که خارج از معنای موضوع له آن قرار دارد، ولی در ذهن با آن ملازم است؛ یعنی هرگاه موضوع ٌله در ذهن حاصل شود، آن امر خارج از آن نیز با آن پدید می‌آید، مانند: دلالت سقف بر دیوار، زیرا هرگاه معنای سقف در ذهن حاصل شود، معنای دیوار نیز حاصل خواهد شد، و نیز مانند: دلالت مصنوع بر صانع و دلالت سه بر فرد بودن....


مرحوم « مظفر » برای دلالت التزامی دو شرط ذکر کرده است:
۱. تلازم بین لفظ و معنا، باید تلازم ذهنی باشد و تلازم خارجی بدون رسوخ در ذهن کفایت نمی‌کند؛
تلازم به صورت لزوم بیّن بالمعنی الاخص باشد؛ یعنی به محض تصور لفظ، معنا نیز بدون نیاز به قرار دادن واسطه دیگری به ذهن آید.
[۱] نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص (۸-۷).
[۲] ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا-المنطق، ج۱، جزء ۱، ص۴۳.
[۳] ابن سینا، حسین بن عبدالله، اشارات و تنبیهات، ص۱۳۹.
[۴] علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ص۸.
[۵] قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج، منطق، جزء ۲، ص۱۵.
[۶] قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۲۹.
[۷] خوانساری، محمد، منطق صوری، جزء ۱، ص (۶۱-۶۰).
[۹] ملا عبدالله بن حسین یزدی، الحاشیة، ص۲۳.
[۱۰] سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة - منطق، ص۱۰۴.



۱. نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص (۸-۷).
۲. ابن سینا، حسین بن عبدالله، الشفا-المنطق، ج۱، جزء ۱، ص۴۳.
۳. ابن سینا، حسین بن عبدالله، اشارات و تنبیهات، ص۱۳۹.
۴. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهرالنضید، ص۸.
۵. قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج، منطق، جزء ۲، ص۱۵.
۶. قطب الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۲۹.
۷. خوانساری، محمد، منطق صوری، جزء ۱، ص (۶۱-۶۰).
۸. مظفر، محمد رضا، المنطق، ص۴۴.    
۹. ملا عبدالله بن حسین یزدی، الحاشیة، ص۲۳.
۱۰. سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة - منطق، ص۱۰۴.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «دلالت التزامی».



جعبه ابزار