دلالت طبعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دلالت طبعی به معنی
دلالت ناشی از ملازمه بین دالّ و مدلول به حکم طبع انسانی است.
دلالت طبعی، از اقسام
دلالت ذاتی است. هرگاه ملازمه بین دو چیز طبعی باشد؛ یعنی طبع
انسان آن را اقتضا کند، به دلالت ناشی از آن، دلالت طبعی گفته می شود؛ به این بیان که گاهی
عقل انسان به علاقه طبعی ـ علاقه ای که طبع انسان آن را اقتضا می کند ـ میان
دال و مدلول، پی می برد و به واسطه آن علاقه، از دال به مدلول منتقل می شود؛ برای مثال، طبیعت انسان به گونه ای است که هنگام درد می گوید: " آخ "؛ حال اگر شنیده شد که شخصی می گوید: " آخ "، شنونده فوراً به دلالت طبعی که همان مقتضای طبیعت این شخص است به وجود درد در این شخص منتقل می شود.
دلالت طبعی ممکن است به حسب اختلاف طبایع، متفاوت گردد.
ملا عبد الله بن حسین یزدی، - ۹۸۱ق، الحاشیة، ص ۲۳
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، منطق نوین، ص ۱۳۰
خوانساری، محمد، منطق صوری، جزء۱، ص ۵۸
نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص ۶۲-۶۳
سبزواری، هادی بن مهدی، شرح المنظومة - منطق، ص ۱۰۳
قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود، درة التاج،منطق، جزء۲، ص ۱۴
گرامی، محمد علی، منطق مقارن، ص ۴۴
فرصت شیرازی، محمد نصیربن جعفر، اشکال المیزان، ص ۸
جرجانی، علی بن محمد، الکبری فی المنطق، ص ۱۷۲
شهابی، محمود، رهبرخرد، ص ۱۷
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی