• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دول (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





دُوَل (به ضم دال و فتح واو) از واژگان نهج البلاغه به معنای گرديدن و انقلاب از حالى به حالى است. از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه؛ مُداوَله (به ضم میم، فتح دال و واو) به معنای گردانيدن است. از این لفظ سیزده مورد در نهج‌ البلاغه آمده است.



دُوَل: به معنای گرديدن، انقلاب از حالى به حالى است و دَالَ الايامُ دولة: به معنای دارت است. مُداوَله به معنای گردانيدن است. «دَالَ‌ الزمانُ‌ دولةً‌: انقلب من حالٍ‌ الى حال»


حضرت علی (علیه‌السلام) درباره اعراض از جهاد فرموده است: «فَمَنْ تَرَكَهُ رَغْبَةً عَنْهُ وَ أُدِيلَ الحَقُّ مِنْهُ» «هر كه از روى اعراض جهاد را ترک كند حق و حكومت از او برگردانده مى‌شود.» (شرح‌های خطبه: )
حضرت درباره پيشرفت معاويه فرموده: «وَ إِنِّي وَ اللهِ لاََظُنُّ هؤُلاءِ القَوْمَ سَيُدَالُونَ مِنْكُمْ بِاجْتِماعِهمْ عَلَى بَاطِلِهمْ وَ تَفَرُّقِكُمْ عَنْ حَقِّكُمْ» «به خدا قسم گمان من آن است كه ياران معاويه به زودى حكومت را از شما مى‌گيرند. به علت اجتماعشان بر باطل خود و به علت پراكندگى شما از امر حق خويش.» (شرح‌های خطبه: )


این کلمه سیزده بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۰۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرين، ت-الحسینی، ج۵، ص۳۷۴.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد في فصح العربية و الشوارد، ج۲، ص۲۵۳.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۶۳، خطبه ۲۷.    
۶. صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۶۹، خطبه ۲۷.    
۷. مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۷۵، خطبه ۲۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۸.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۷.    
۱۰. مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام امير المومنين(ع)، ج۲، ص۱۴۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۹۵.    
۱۲. ابن ابی‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳، خطبه ۲۵.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۶۰، خطبه ۲۵.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۷، خطبه ۲۵.    
۱۶. مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۷۱، خطبه ۲۵.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۶.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۴۳.    
۱۹. مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام امير المومنين(ع)، ج۲، ص۸۹.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۶.    
۲۱. ابن ابی‌الحديد، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ص۳۳۲.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۷، خطبه ۲۷.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۳، خطبه ۲۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دول»، ج۱، ص۴۰۳.    






جعبه ابزار