رخاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رُخاء (به ضم راء) از
واژگان نهج البلاغه و
رِخْوَه (به کسر راء و سکون خاء و فتح واو) به معنای فراوانى، فراخى و نرمى است.
از اين كلمه يازده مورد در «
نهج البلاغه» آمده است.
رُخاء و
رِخْوَه به معنای فراوانى، فراخى و نرمى است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) درباره دنيا دوست فرموده:
«إِنْ أَصابَهُ بَلاءٌ دَعا مُضْطَرّاً و إِنْ نالَهُ رَخاءُ أَعْرَضَ مُغْتَرّاً» (اگر بلايى به او برسد همچون بيچارگان دعا مى‌كند و اگر آسايش و وسعت به او برسد همچون مغروران از خداى روى مى‌گرداند.)
(شرح‌های حکمت:
)
آن حضرت در وصف متقّين فرموده:
«نَزَلَتْ أَنْفُسُهُمْ مِنْهُمْ فی الْبَلاءِ كالَّتی نَزَلَتْ فی الرَّخاءِ» «نفسشان قرار گرفته در وجود آن‌ها در وقت بلاء مانند وقت فراخى و وسعت، يعنى در وقت بلاء جزع و بى تابى نمى‌كنند و در وقت وسعت و قدرت تبختر و تكبّر نمى‌نمايند.»
(شرح‌های خطبه:
)
حضرت به اهل زمان خويش فرموده:
«بِكُمُ الْبَليَّةُ جائِلاً خِطامُها رِخْواً بِطانُها» يعنى «بليّه بر شما نازل شده در حالی كه خطامش در جولان و بند زير شكمش سست است، اشاره به گسترش فتنه و عدم برخورد با مانع است.»
(شرح‌های خطبه:
)
«خطام» چيزى است كه در بينى شتر داخل مى‌كنند و «جولان» آن حركت آن است. «بطان» نیز بند جهاز شتر است كه از زير شكم آن مى‌بندند و «
رخو» بودن «شل» بودن آن است.
از اين كلمه يازده مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رُخاء»، ج۱، ص۴۴۱-۴۴۲.
