رساله فی قاعده لا ضرر و لا ضرار (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«رسالة فی قاعدة لاضرر و لاضرار»، تالیف آیة
الله ، سید
مهدی موسوی کماری (متوفی ۱۴۰۰ ق)، به
زبان عربی است. نویسنده، به دقت زوایای مختلف این قاعده را مورد مداقه قرار داده است.
کتاب، دارای تبویب و فصل بندی خاصی نبوده و مطالب، به صورت سلسله وار و به سبک
کتب فقهی پیش از آن نگارش شده است؛ بنابراین، محقق، اگر بخواهد مطلب خاصی را در این رساله بیابد، لازم است وقت زیادی را صرف کند که در صورت وجود فهرست، به اندک زمانی به آن دست می‌یافت.
در مقدمه کتاب، محقق، سید عبد الرسول موسوی درخواست
ورثه نویسنده را از ایشان برای تحقیق کتاب و چاپ آن متذکر شده و سپس شرح حال نویسنده که مشتمل بر ولادت و نشو و نما، اساتید، آثار و سخنان علما در باره ایشان است، به تفصیل ذکر نموده است.
آنچه انگیزه لازم را جهت را نگارش کتاب در نویسنده پدید آورده است، آن است که
قاعده نفی ضرر از مهم‌ترین قواعد فقهی است که شایسته است به گونه‌ای روشن تحریر شود و لذا وی در این اثر، مقدار دلالت آن و کیفیت جمع بین این قاعده و سایر احکام شرعی و قواعد کلی و سایر زوایای این قاعده را مورد بررسی قرار داده است.
در ابتدای بحث، قاعده لاضرار به لحاظ سندی مورد بررسی قرار گرفته است. تحلیل قضیه
ثمرة بن جندب که
زراره از
امام کاظم علیه‌السّلام روایت کرده، از مطالب مهم کتاب است.
نویسنده، در بخش دیگری از کتاب، به بررسی دیدگاه
محقق خراسانی در خصوص عدم
حکومت لاضرر بر
احتیاط عقلی پرداخته و به این نتیجه می‌رسد که بین مسلک وی و مسلک
شیخ انصاری تفاوتی نیست.
نویسنده، در تدوین رساله، از منابع محدودی بهره برده که از آن جمله است: «
وسائل الشیعة »، «
ینابیع المودة »، «
بحار الانوار » و «
خصال » صدوق.
محقق کتاب، بر نسخه مکتوبه به خط مؤلف اعتماد کرده است، البته اثر، ناقص بوده و برخی از سطور انتهایی آن از بین رفته است. برخی از کلمات نیز از قلم نویسنده افتاده است و محقق، با رعایت
امانت ، کلمه مناسب را به جای آن قرار داده است. فهرست مطالب در کتاب ذکر نشده است.
نرم افزار جامع اصول الفقه،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
