• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زوج (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





زوج ( به فتح زاء و سکون واو) به معنی جفت است. به هر دو قرين از مذكر و مونث در حيوانات كه ازدواج يافته‌اند، زوج گفته مى‌شود و نيز به هر دو قرين در غير حيوانات زوج اطلاق مى‌شود مثل يک زوج كفش، ازدواج در زنان و مردان و اصناف به‌كار مى‌رود. ده مورد از اين كلمه در نهج البلاغه آمده است.



زَوْج به معنی جفت است. به هر دو قرين از مذكر و مونث در حيوانات كه ازدواج يافته‌اند، زوج گفته مى‌شود و نيز به هر دو قرين در غير حيوانات زوج اطلاق مى‌شود مثل يک زوج كفش، ازدواج در زنان و مردان و اصناف به‌كار مى‌رود.


آن‌گاه كه از صفین به كوفه آمد خطاب به قبرستان فرمود: «يا أَهْلَ الدّيارِ الْموحِشَةِ... أَمّا الدّورُ فَقَدْ سُكِنَتْ، وَ أَمّا الاَْزْواجُ فَقَدْ نُكِحَتْ، وَ أَمّا الاَْمْوالُ فَقَدْ قُسِمَتْ هذَا خَبَرُ مَا عِنْدَنا، فَما خَبَرُ ما عِنْدَكُمْ؟» یعنی «اى اهل ديار پر وحشت، خانه‌هاى شما مسكون ديگران شد، زنانتان‌ را ديگران نكاح كردند، اموالتان تقسيم شد خبر دنيا اين است. خبر شما كدام است.» (شرح‌های حکمت: )
آن‌گاه كه به خلافت رسيد درباره تيول و حاتم بخشی‌هاى عثمان فرمود: «وَ اللهِ لَوْ وَجَدْتُهُ قَدْ تُزوِّجَ بِهِ النِّساءُ، وَ مُلِكَ بِهِ الاِْماءُ، لَرَدَدْتُهُ فَإِنَّ في العَدْلِ سَعَةً» یعنی «به خدا قسم اگر از تيول و قطايع عثمان معلوم شود كه زنى گرفته شده و يا كنيزى خريده شده به بيت المال بر مى‌گردانم زيرا كه در عدل وسعت است.» (شرح‌های خطبه: )


از این ماده ده مورد در نهج البلاغه آمده است.


۱. قرشی، سید علی اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۵۰۴.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۲، ص۳۰۸.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۲-۸۰۳، حکمت ۱۲۵.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۸۱، حکمت ۱۳۰.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۲، حکمت ۱۳۰.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۵، حکمت ۱۳۰.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۲۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۲۸.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ج۱۳، ص۷۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۱۹۸.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۲۲.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۷، خطبه ۱۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۱، ص۴۲، خطبه ۱۵.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۷، خطبه ۱۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۳، خطبه ۱۵.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۸۷.    
۱۷. ابن میثم بحرانی ت محمدی مقدم و نوایی، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۸۷-۵۸۹.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین، ص۵۲۷.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۱۴.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۲۶۹.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۲-۸۰۳، حکمت ۱۲۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۷، خطبه ۱۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «زوج»، ج۱، ص۵۰۴.    






جعبه ابزار