• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سبط (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۱).

سِبْط (به کسره سین و سکون باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای نوه و فرزند فرزند است.سَبْط به معنای انبساط يافتن به آسانى است. این کلمه داراری دو معنای است يكى به معناى گروه و جماعت و ديگرى به معناى كثرت و سخاوت است. سِباط جمع سِبْط به معناى سخاوتمند است. این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


سِبْط:
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۵۱۳.    
[۲] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۲۵۱.    
راغب در مفردات گويد: سبط به فتح سين به معنى انبساط يافتن به آسانى و به كسر آن نوه و فرزند فرزند است. (ولد الولد)
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۴.    
این کلمه داراری دو معنای است يكى به معناى گروه و جماعت و ديگرى به معناى كثرت و سخاوت است. سِباط جمع سِبْط به معناى سخاوتمند است.

حضرت علی (علیه‌السلام) آن حضرت به وقت اراده جنگ در صفين چنين فرمود: «اللَّهُمَّ رَبَّ السَّقْفِ الْمَرْفُوعِ... الَّذِي... جَعَلْتَ سُكَّانَهُ سِبْطاً مِنْ مَلاَئِكَتِكَ لاَ يَسْأَمُونَ مِنْ عِبَادَتِكَ»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۰۱، خطبه ۱۶۶.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۵، خطبه ۱۷۱.    
«اى الله و اى پروردگار آسمان بر افراشته كه ساكنان آن را جماعتى از ملائکه خود قرار داده‌اى كه از عبادت تو خسته نمى‌شوند.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه ۱۷۱.    
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۹۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۴۷۵.    
[۱۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۴.    
[۱۲] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۱.    
)
و در مدح انصار فرموده: «هُمْ وَاللهِ رَبّوا الاِْسْلاَمَ كَمَا يُرَبَّى الْفَلُوُّ مَعَ غَنَائِهِمْ بَأَيْدِيهِمُ السِّبَاطِ وَأَلْسِنَتِهِمُ السِّلاَطِ»
[۱۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۹۰، حکمت ۴۵۵.    
[۱۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۶۳، حکمت ۴۶۵.    
[۱۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۷، حکمت ۴۶۵.    
«فلو» (بر وزن جسر) به معنای بچه اسب يا اولين بچه آن است. «رجل سبط السيد» يعنى مرد سخى، «سلاط» جمع سليط به معنى شديد و با حدّت است. «بايديهم» متعلق است به «ربوّا». يعنى: «به خدا قسم آن‌ها با دست‌هاى سخاوتمند و زبان‌هاى گويایشان اسلام را تربيت كردند چنان كه بچه اسب تربيت مى‌شود.»
[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵۱، حکمت ۴۶۵.    
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۲.    
(شرح‌های حکمت:
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۲.    
[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۶۴۰.    
[۲۰] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۳۰.    
[۲۱] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۸۴.    
)

این کلمه دو بار در نهج‌ البلاغه آمده است.
[۲۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۹۰، حکمت ۴۵۵.    
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۵۱۳.    
۲. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۲۵۱.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۴.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۰۱، خطبه ۱۶۶.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۴۵، خطبه ۱۷۱.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۷۷، خطبه ۱۷۱.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۹۹.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۶۰۰.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۴۷۵.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۲۴.    
۱۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۰۱.    
۱۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۹۰، حکمت ۴۵۵.    
۱۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۶۳، حکمت ۴۶۵.    
۱۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۵۷، حکمت ۴۶۵.    
۱۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۵۱، حکمت ۴۶۵.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۲.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۷۸۲.    
۱۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۵، ص۶۴۰.    
۲۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۵۳۰.    
۲۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۸۴.    
۲۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۹۰، حکمت ۴۵۵.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۷۹، خطبه ۱۷۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سبط»، ص۵۱۳.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 455 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 171 نهج البلاغه
جعبه ابزار