• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سبع - به ضم باء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: (مقالات مرتبط).

سَبُع (به فتح سین و ضم باء) از واژگان نهج البلاغه به معنای درنده است. جمع این کلمه سِبَاع (به کسر سین) است. این کلمه هفت بار در نهج‌ البلاغه آمده است.



سَبُع (بر وزن عضد) به معنای درنده است. راغب گويد: به علت تمام قوى بودن سبع گفته شده كه سبع از اعداد تاّمه است. جمع آن سِباع (مثل كتاب) آيد.


حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده: «الِّلسَانُ سَبُعٌ، إِنْ خُلِّيَ عَنْهُ عَقَرَ» «زبان درنده‌اى است كه اگر رها شود گاز مى‌گيرد.» (شرح‌های حکمت: )
و نيز فرموده: «إِنَّ الْبَهَائِمَ هَمُّهَا بُطُونُهَا وَإِنَّ السِّبَاعَ هَمُّهَا الْعُدْوَانُ عَلَى غَيْرِهَا» (حيوانات تمام همّشان شكمشان است و درندگان همّشان تجاوز و ستم به ديگران مى‌باشد.) (شرح‌های خطبه: )
به مالک اشتر مى‌نويسد: «وَأَشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَالْـمَحَبَّةَ لَهُمْ وَاللُّطْفَ بِهِمْ وَلاَ تَكُونَنَّ عَلَيْهِمْ سَبُعاً ضَارِياً تَغْتَنِمُ أَكْلَهُمْ» «به دل خويش مهربانى و دوستى رعيّت را تلقين كن براى آن‌ها درنده حاضر نباش كه خوردن گوشتشان را غنيمت شمارى.» (شرح‌های نامه: )


این کلمه هفت بار در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ص۵۱۳.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۴، ص۳۴۳.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، دار القلم، ص۳۹۴.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۳، حکمت ۵۵.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۶۴، حکمت ۶۰.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۷۸، حکمت ۶۰.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۴۷، حکمت ۶۰.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۰.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۴۶۰.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۲، ص۳۷۱.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۹۸.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۱۹۶.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۰، خطبه ۱۵۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۵۷، خطبه ۱۴۹.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۵، خطبه ۱۵۳.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۲۷، خطبه ۱۵۳.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۴۷.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۴۵۰.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۸۲.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۲۳.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۶۰.    
۲۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۶، نامه ۵۳.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۹۳، نامه ۵۳.    
۲۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۲۷، نامه ۵۳.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۶۹، نامه ۵۳.    
۲۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۳.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۸.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۰، ص۳۷۹.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۹۰.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۳۲.    
۳۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۷۸۳، حکمت ۵۵.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۰، خطبه ۱۵۳.    
۳۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۶، نامه ۵۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «سبع»، ص۵۱۳.    






جعبه ابزار