• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سجده‌های واجب قرآن (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




سجده‌هاى واجب قرآن در چهار آيه است كه به محض خواندن يا شنيدن يكى از آن‌ها بلافاصله واجب است به سجده افتاد.



سجده‌هاى واجب قرآن در چهار آيه است كه به محض خواندن يا شنيدن يكى از آن‌ها بلافاصله واجب است به سجده افتاد؛ چهار آيه فوق از اين قرارند:
۱- (إِنَّما يُؤْمِنُ بِآياتِنَا الَّذِينَ إِذا ذُكِّرُوا بِها خَرُّوا سُجَّداً وَ سَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لا يَسْتَكْبِرُونَ) (تنها كسانى به آيات ما ايمان مى‌آورند كه هر وقت اين آيات به آنان يادآورى شود به سجده مى‌افتند و تسبیح و حمد پروردگارشان را مى‌گويند و تکبّر نمى‌كنند.)
۲- (وَ مِنْ آياتِهِ اللَّيْلُ وَ النَّهارُ وَ الشَّمْسُ وَ الْقَمَرُ لا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَ لا لِلْقَمَرِ وَ اسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَهُنَّ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ) (و از نشانه‌هاى او، شب‌ و روز و خورشید و ماه است؛ ولى براى خورشيد و ماه سجده نكنيد، بلكه براى خدايى كه آفريننده آن‌هاست سجده كنيد اگر تنها او را مى‌پرستيد.)
۳- (فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَ اعْبُدُوا) (پس بيدار شويد و همه براى خدا سجده كنيد و او را بپرستيد.)
۴- (كَلَّا لا تُطِعْهُ وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ) (چنين نيست كه او مى‌پندارد او را اطاعت مكن و سجده‌ نما و به قرب خداوند درآى!)
طبرسی (رحمه‌اللّه) در آخر اعراف ذيل آيه‌ (وَ لَهُ‌ يَسْجُدُونَ‌) (و تنها براى او سجده مى‌كنند) می‌گويد: در وجوب و استحباب سجده تلاوت اختلاف است ابو حنیفه آن را واجب می‌داند و نزد شافعی مستحب مؤكّد است اصحاب ما نيز چنين گفته‌اند.
از اين سخن معلوم می‌شود كه تمام سجده‌هاى قرآن در رأى امامیّه مستحب مؤكّد است. ولى مطلب اين‌طور نيست.
در ذيل سوره الم سجده چيزى نگفته و در ذيل آیه ۳۷ فصّلت گويد: از ائمه ما روايت شده كه محلّ سجده‌ (إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ) است و در ذيل آیه ۶۲ نجم گويد: آيه دلالت دارد كه در اينجا سجده واجب است چنانكه اصحاب ما گفته‌اند و در ذيل آیه ۱۹ علق فرموده: سجده در اينجا واجب است و آن از عزائم می‌باشد از عبدالله بن سنان از ابا عبداللّه (علیه‌السّلام) نقل است كه فرمود: عزائم عبارت‌اند از: الم تنزيل، حم السّجدة، و النّجم اذا هوى، اقرء باسم ربّك و در غير اين‌ها در جميع قرآن مستحب است و واجب نيست.
از كلام اخيرش به نظر می‌آيد كه مراد از كلام ذيل اعراف سجده‌هاى مستحبى قرآن است. به هر حال وجوب سجده در آن چهار آيه در شیعه اجماعى است و روايات آن در وسائل ابواب قرائة القرآن باب ۴۲ و ۴۳ مذكور است. براى كثرت اطلاع به مستمسک عروه ج ۶ ص ۴۱۱ به بعد رجوع شود و در ۱۱ محل از قرآن سجده تلاوت مستحب است. سیّد در عروه فصل سائر اقسام سجود در مسئله ۲ محل آن‌ها را معين كرده است ولى شافعى همه سجده‌هاى قرآن را كه مجموعاً پانزده موضع است مستحب می‌داند و ابو‌حنيفه به وجوب همه رأى داده است.


۱. سجده/سوره۳۲، آیه۱۵.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۱۶.    
۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۶۲.    
۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۳۹۴.    
۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۱۵.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۲۱۹-۲۲۰.    
۷. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۷.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۸۰.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۹۲-۳۹۳.    
۱۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۵۹۶-۵۹۷.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۱-۲۲.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۶۴-۶۵.    
۱۳. نجم/سوره۵۳، آیه۶۲.    
۱۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۲۸.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۵۱.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۸۲.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۷۸.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۲۳-۴۲۴.    
۱۹. علق/سوره۹۶، آیه۱۹.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۷.    
۲۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۲۷.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۵۴.    
۲۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۸۳.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۱۸۸.    
۲۵. اعراف/سوره۷، آیه۲۰۶.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۷۶.    
۲۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۳۸۴.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۵۰۱-۵۰۲.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۹۳.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۵۳.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۷۹۳.    
۳۲. فصلت/سوره۴۱، آیه۳۷.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۲۲.    
۳۴. نجم/سوره۵۳، آیه۶۲.    
۳۵. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۲۷۸.    
۳۶. علق/سوره۹۶، آیه۱۹.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص۷۸۳.    
۳۸. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، باب۴۲، ج۴، ص۸۸۰.    
۳۹. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، باب۴۳، ج۴، ص۸۸۲.    
۴۰. حکیم، محمدحسین، مستمسک عروة الوثقی، ج۶، ص۴۱۱.    
۴۱. حکیم، محمدحسین، مستمسک عروة الوثقی، ج۶، ص۴۱۵.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «سجده‌های واجب قرآن»، ج۳، ص۲۳۰-۲۳۱.    






جعبه ابزار