سید صدر الدین صدر عاملی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سید صدر الدین صدر عاملی کاظمی (۱۲۹۹- ۱۳۷۳ ق)، یکی از تربیت یافتگان حوزه حائریه و فقهای نامدار
شیعه در قرن چهاردهم هجری می‌باشد.
او در سال ۱۲۹۹ ق در کاظمین، در یک خاندان اصیل و شریف به دنیا آمد و راه پیشرفت و رشد و نمو و بالندگی را همانند اغلب ابناء آن خاندان پیش گرفت.
خانواده صدر، یکی از خاندانهای پرثمر و اصیل در
اسلام می‌باشد که اصل و تبار به
امام موسی بن جعفر علیه‌السّلام می‌رسانند و شاخه‌ها و فروع آن در خاورمیانه گسترانده شده است. در کشورهای
ایران ،
لبنان ،
عراق ،
فلسطین ،
مصر ،
یمن ،
عربستان ،
اردن و دیگر مناطق اسلامی، رجال علمی نامی و شخصیت‌های بزرگ سیاسی و اجتماعی و
سادات جلیل القدر فراوانی وجود دارند.
والد عالیقدر ایشان، سید اسماعیل صدر، یکی از اکابر علماء و فقهای نامی
کاظمین بودند که بعدها به
کربلا مهاجرت نمودند. ایشان با این که صلاحیت مرجعیت را دارا بودند همواره به جهت مسئولیت سنگین مرجعیت، از آن گریزان بود. ایشان مقدمات علوم را در کاظمین از محضر پدر عالم و بزرگوار و اساتید ادب روز تلمذ نمود، آنگاه در سال ۱۳۲۸ ق به قصد تکمیل معلومات و تهذیب نفس و تزکیه اخلاق، عازم
نجف اشرف گردید و در حوزه درس آیة الله العظمی
آخوند خراسانی صاحب
کفایة الاصول (متوفای ۱۳۲۹ ق) و دیگر بزرگان مانند آیة الله العظمی
طباطبایی یزدی ، صاحب
عروة الوثقی (م ۱۳۳۷) و آیة الله
نائینی شرکت جست.
آنگاه در سال ۱۳۳۹ پس از درگذشت والد بزرگوارش به قصد زیارت
ثامن الحجج امام رضا علیه‌السّلام عازم ایران گردید و نزدیک ده سال در
مشهد مقدس به ارشاد و اصلاح امور مسلمین پرداخت، و در اثراستقبال طلاب و محصلین، مشغول تدریس شد و پس از چند سال اقامت در ایران، در سال ۱۳۴۴ به نجف اشرف بازگشت و ملازم درس آیة الله نائینی گردید. وی در سال ۱۳۴۹ ق به ایران بازگشت و بنا به درخواست و علاقه مرحوم آیة الله العظمی حائری، مؤسس حوزه علمیه، در
قم اقامت گزید و به عنوان یکی از اساتید و مدرسین مسلم حوزه، مشغول تدریس
فقه و
اصول گردید او به حدی توجه خاص آن مرحوم را به خود جلب نمود که او را یکی از دو وصی مورد اعتماد خود قرار داد که پس از رحلت مؤسس عالیقدر حوزه، با همکاری دو برادر و دو یار وفادار و مجاهد فی سبیل الله، آیات عظام: سید محمد
حجت کوه کمری ، و سید
محمد تقی خوانساری به حفظ و نگهداری و حراست از ارزشهای حوزه علمیه قم پرداختند، و در تثبیت و ابقای آن کوشیدند، به حدی که در سخت‌ترین و سیاه‌ترین ایام با فداکاری لازم و ایثار بی سابقه، دوران فترت را پشت سر گذاشتند و حوزه را به دست زعیم عالیقدر، حضرت آیة الله العظمی حاج آقا
حسین طباطبائی بروجردی سپردند.
از اساتید ایشان می‌توان به این بزرگان اشاره نمود:
۱- سید اسماعیل صدر (متوفی ۱۳۳۹ ق)
۲-
آخوند خراسانی (م ۱۳۲۹ ق)
۳- سید محمد کاظم یزدی (م ۱۳۳۷ ق)، صاحب العروة الوثقی
۴- حاج میرزا حسین نائینی (م ۱۳۵۵ ق) مؤلف تنزیه الملة.
۵- حاج
شیخ عبد الکریم حائری مؤسس حوزه (م ۱۳۵۵ ق)
پس از رحلت آیة الله مؤسس مردم به ایشان و آیة الله حجت مراجعه نمودند و از آنها درخواست رساله کردند، با اینکه رساله عملیه ایشان چاپ گردید و ایشان جزو زعمای علم و یکی از مراجع دین و از بزرگ مدرسان حوزه علمیه قم قرار گرفتند، ایشان درس اصول و فقه را تدریس نمودند که در جلسه درس او نزدیک به ۴۰۰ نفر از طلاب و
فضلاء می‌نشستند. در تشویق آنان، شیوه‌ها واسلوبهای خاصی به کار می‌گرفتند، به حدی که توانستند تعدادی از بزرگان و رجال حوزه علمیه قم را تربیت و آماده سازند. ابو الزوجه بزرگوار ایشان، مرحوم آیة الله العظمی حاج آقا حسین قمی رحمة‌الله‌علیه تقلید از ایشان را اجازه داد. و احتیاطات خویش را به ایشان ارجاع داد.
ایشان پس از عمری تلاش و مجاهده در راه اسلام، در اثر بیماری قلبی در روز شنبه ۱۹
ربیع الثانی سال ۱۳۷۳ ق دار فانی را وداع گفت، و روز رحلت ایشان در قم یک روز استثنائی بود. آیة الله العظمی بروجردی به نماز او ایستاد. در بالای سر رواق حرم حضرت
فاطمه معصومه علیه‌السّلام کنار قبر استاد و مؤسس حوزه علمیه قم، آیة الله العظمی حائری مدفون گردید.
از آن بزرگ مرجع تقلید، دو فرزند شایسته به جا ماندند که هر دو از یادگارهای برازنده و ارزنده امت اسلامی به شمار می‌آیند.
۱- آیة الله سید رضا صدر که اخیرا در ماه جمادی الثانیة سال ۱۴۱۵ ق با انبوهی از یادگارهای علمی به رحمت ایزدی پیوست و با تکریم و تجلیل فراوان در قم به خاک سپرده شد.
۲- متفکر بزرگ اسلامی و سیاستمدار نامی،
امام سید موسی صدر ، رهبر
شیعیان لبنان و
جبل عامل که امروز در اثر توطئه غرب ناپدید و مفقود الاثر می‌باشد. مردم جنوب لبنان و شیعیان آن سامان هنوز هم درفراق او اشک خون می‌ریزند.
از جمله آثار ایشان است:
۱- المهدی فی احوال الحجة المنتظر عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف
۲- خلاصة الفصول فی علم الاصول
۳- الحقوق
۴- التاریخ الاسلامی
۵- حاشیه بر العروة الوثقی
دیگر آثار ایشان مخطوط می‌باشد:
۶-
منظومه‌ای در حج ۷- منظومه‌ای در صوم
۸- رساله‌ای در حکم ماء الغسالة
۹- رساله‌ای در تقیه
۱۰-
رساله‌ای در حج ۱۱- رساله‌ای در امر به معروف و نهی از منکر
۱۲- رساله‌ای در نکاح و ازدواج
۱۳-
حاشیه کفایة الاصول خراسانی ۱۴- حاشیه وسیلة النجاة (فارسی)
۱۵- رساله‌ای در رد شبهات وهابیت
۱۶- رساله‌ای در اثبات عدم تحریف کتاب
کتابخانه مهدویت،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
