سید مصلح‌الدین مهدوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«سید مصلح الدین مهدوی» فرزند سید محمد تقی، ملقب به سید شهاب الدین، نحوی اصفهانی از علمای پرهیزگار و ادیبی برجسته بود. مادرش دختر علامه فقید آخوند
ملا محمدحسین کرمانی از مدرسان و ائمه جماعت و صاحب مسند قضا بود.
مصلح الدین در بامداد ۱۵
محرم الحرام سال ۱۳۳۴ ق، در یکی از محلات قدیمی
اصفهان به نام بیدآباد، در خاندانی بزرگوار و اهل علم، به
دنیا آمد. وی در شش سالگی
پدر را از دست داد و تحت سرپرستی
مادر و برادرانش که همه اهل علم بودند، تربیت یافت. دوره ابتدایی را در مدارس جدید اقدسیه و گلبهار گذراند.
هم زمان با تحصیل علوم جدید، شوق یادگیری
علوم اسلامی وی را به مدارس علمیه کشانید.
صرف و
نحو، معانی، بیان،
فقه و
اصول را فراگرفت و
سیوطی،
مغنی و
مطول را نزد آقامیرزا محمد علی معلم حبیب آبادی، مؤلف کتاب گران سنگ
مکارم الآثار، خواند. آشنایی با این مورخ و دانشمند او را به تاریخ و
رجال علاقه‌مند ساخت و سال‌های بسیاری از عمر شریف خود را صرف تحقیق در این باره کرد.
از دیگر اساتید او در آن دوران می‌توان از آیت‌الله
میر سید حسن مدرسی، میر محمد صادقی، حاج
میرزا محمد باقر امامی، حاج شیخ محمد علی کرمانی، شیخ
محمدحسن قاضی عسکر ، کمال الدین خوانساری در اصفهان، شیخ
محمدحسین فاضل تونی و آیت‌الله
سید محمدکاظم عصار در
تهران نام برد.
وی بعدها به مدرسه سعدی، که در آن وقت زیر نظر مرحوم محمد تقی خان صدری اداره می‌شد، رفت. ناظم این مدرسه مرحوم سید علی خان نوربخشی آزاد از شعرا و محترمین اصفهان بود. این مدرسه معلمان بسیار عالی داشت مثل مرحوم ملا محمد هادی که از هم دوره ای‌ها و هم درسان
آیت‌الله ارباب بود.
مصلح الدین در خارج از دبیرستان هم در مدرسه صدر در خدمت بعضی از بزرگان تحصیلاتی کرد و در سال ۱۳۱۵ ش به دانشسرای علمی تهران رفت و از محضر اساتید کسب فیض نمود. او در سال ۱۳۱۶ ش به خدمت نظام رفت و افسر وظیفه شد و در پادگان اصفهان به خدمت مشغول گردید.
وی از چند نفر از بزرگان مجتهد و آیات عظام به
اجازه روایت مفتخر شده بود که عبارت‌اند از: شیخ
آقابزرگ تهرانی،
سید شهاب الدین مرعشی نجفی، حاج شیخ
محمد باقر کمره‌ای، شیخ
محمدعلی عراقی،
معلم حبیب آبادی، سید اسماعیل هاشمی، سید ضیاءالدین علامه، حاج سید علی حسینی اصفهانی مشهور به
علامه فانی،
سید محمود شیرازی، حاج
سید مصطفی صفایی خوانساری و حاج
سید محمدعلی روضاتی. ضمنا مرحوم مهدوی از جلسات درسی آیات عظام میلانی و شیرازی در
مشهد نیز سود جسته بود. ایشان سی و چند سال از عمر خود را با اشتیاق و پشتکار فراوان در راه تعلیم و تربیت صرف کرد.
ایشان پس از بازنشستگی اوقات خود را صرف تحقیق و تالیف کرد و با کوشش بسیار آثار ارزشمندی درباره
امامان شیعه، دانشمندان، شخصیت‌های علمی و فرهنگی
شیعه و فرهنگ و هنر اصفهان به رشته تحریر درآورد. تاکنون بیش از بیست و شش کتاب و مقاله نامبرده به شرح ذیل انتشار یافته است:
۱.
ابطال الصفا: درباره اسامی شهدای واقعه جانسوز
کربلا ۲. ارمغان اصفهان: شرح حال مرحوم آیت‌الله حاج میر
سید علی بهبهانی ۳.
بیان المفاخر: در شرح حال حاج
سید محمدباقر حجت الاسلام شفتی و خاندانش
۴. تاریخچه شهر
سامرا ۵. تاریخچه محل خواجوی اصفهان
۶. تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر
۷. تذکره شعرای معاصر اصفهان: شرح حال و نمونه اشعار ۴۸۶ نفر از شعرای اصفهان
۸. دانشمندان و بزرگان اصفهان یا [[تذکره القبور]
۹. رجال اصفهان: حواشی بر تذکرة القبور علامه مولی
عبدالکریم گزی ۱۰. زندگی نامه
آیت‌الله بروجردی ۱۱. زندگی حضرتین
عسکریین علیه‌السّلام
۱۲. زندگی نامه علامه مولی
محمدباقر مجلسی ۱۳. زندگی
امام محمد باقر علیه‌السّلام
۱۴. سیری در تاریخ تخت فولاد یا
لسان الارض، شرح تاریخچه
قبرستان تخت فولاد و تکایا و مدفونین در آنجا
۱۵. شرح حال شهید اصفهانی حاج میرزا ابوالحسن آل رسول موسوی و خاندان ایشان در
تحفه الابرار ۱۶. شرح حال چهار نفر از خاندان مرحوم حاج محمد ابراهیم کلباسی
۱۷. شرح حال آیت‌الله نجفی مرعشی؛ هفته نامه نوید اصفهان
۱۸. شرح حال آقا
شیخ محمدرضا نجفی؛ مجله نور علم قم
۱۹. شرح حال حاج
سید محمدباقر شفتی؛ مجله نور علم قم
۲۰. شرح حال مرحوم حاج آقا حسین عمادزاده اصفهانی؛ هفته نامه نوید اصفهان
۲۱. شرح حال حاج شیخ مرتضی مظاهری؛ هفته نامه نوید اصفهان
۲۲. شرح حال مرحوم سید کریم نیک زاد حسینی دهکردی؛ هفته نامه نوید اصفهان
۲۳.
غایه الامال و الامانی: شرح حال
سید هاشم بحرانی در مقدمه کتاب
لوامع النورانیة ۲۴.
عطیة الجواد و کلمات قصار حضرت
جواد الائمه علیه‌السّلام
۲۵. محیط ادب: فهرست اجمالی مدارس دینی قدیمی و جدید اصفهان
۲۶. یک دوره پنج جلدی تعلیمات دینی با مشارکت عده‌ای از همکاران برای دبیرستان‌ها.
آثار بسیار دیگری از ایشان به جا مانده که هنوز به زیور چاپ آراسته نشده است. از جمله:
۱. امام زاده‌های اصفهان و توابع
۲. تاریخ
علما و محدثین اصفهان
۳. تاریخ
کاظمین ۴. خاندان خجندیان
۵. رساله تاریخچه زندگانی باقرخان خوراسگانی با صفحه‌ای از تاریخ اصفهان در عهد
زندیه ۶. در
فدک و سیر تاریخی آن
۷. شرح حال
معصومین علیه‌السّلام و کلمات قصار آن‌ها.
۸.
الحائریون در ذکر جمعی از علمای مدفون در کربلا
۹. در تاریخ
تشیع مردم اصفهان
بیشتر آثار ایشان مربوط به تاریخ علمی، فرهنگی و مشاهیر اصفهان شامل فقها، محدثان، مفسران، ادبا، عرفا، مورخان و شعرا است. وی به زنده نگاه داشتن و معرفی خدمات صادقانه بزرگان
دین و فرهنگ علاقه‌مند بوده است.
ایشان در چهارم تیر ماه ۱۳۷۴ ش مطابق با ۲۶
محرم الحرام ۱۴۱۶ ق، بدرود حیات گفت و در تکیه مهدوی تخت فولاد اصفهان در کوچه روبه روی غسالخانه قدیم، که اکنون به مخابرات تبدیل گردیده است، به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش جاویدان باد.
اصفهان دارالعلم شرق (کتاب)
نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
