• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شطرنج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شطرنج به یکی از آلات قمار گفته می شود که در فقه بر حلیت و حرمت بازی با آن بحث شده است .




شطرنج- به كسر «ش» و فتح «ر»- صفحه‏اى چهار گوش با ۶۴ خانه و ۳۲ مهره سیاه و سفید با نامهاى مختلف است كه با آن بازی مى‏ كنند. از آن در باب تجارت نام برده ‏اند.



شطرنج از معروف و قدیمى ترین آلات قمار مى‏ باشد و در روایات متعدد از بازى با آن به شدت نهی شده است. در سه آیه قرآن كریم از «میسر» نهى شده كه مصداق آن بر اساس برخى روایات شطرنج است؛
[۳] الكافى (كلینى)ج۶،ص۴۳۵-۴۳۷.

بلكه در برخى كتابهاى حدیث ى، بابى مستقل تحت عنوان «نرد و شطرنج» منعقد گردیده است.
[۵] الكافى(كلینى)ج۶،ص۴۳۵

در كلمات فقها- اعم از قدما و متأخران- نیز شطرنج همواره به عنوان یكى از آلات محرّم قمار شمرده شده است.
[۶] الكافى فى الفقه،ص۲۸۱
[۸] المهذب ج۱،ص۳۴۴
[۱۰] تحریر الأحكام ج۲،ص۲۵۸-۲۶۰
[۱۱] تحریر الأحكام ج۵،ص ۲۵۰
[۱۵] وسیلة النجاة،ص۳۲۰
[۱۶] مصباح الفقاهة ج۱،ص۱۵۲.




البته در بازی با آلات قمار بحثى مطرح است كه آیا بازى با این آلات مطلقا حرام است، حتى بدون شرط بندی و برد و باخت، یا تنها در صورت شرط بندی محكوم به حرمت است؟ برخى در حرمت بازى با آلات قمار بدون شرط بندى اشكال كرده‏ اند
لیكن‏ برخى از اینان شطرنج را استثنا كرده و به حرمت بازى با آن، حتى بدون شرط بندى فتوا داده‏ اند.
[۱۹] منهاج الصالحین (سیستانى)ج۲،ص۱۱

برخى معاصران گفته‏ اند: چنانچه شطرنج نزد عموم مردم از آلت قمار بودن خارج شود و دیگر به آن به عنوان آلت قمار نگریسته نشود، از حكم آلت قمار بودن خارج شده و بازى با آن بدون شرط بندی جایز خواهد بود.
[۲۰] توضیح المسائل مراجع ج۲،ص۹۳۲ و ۹۶۰- ۹۶۱.




 
۱. بقره/سوره۲،آیه ۲۱۹    
۲. مائده/سوره۵،آیه۹۰-۹۱    
۳. الكافى (كلینى)ج۶،ص۴۳۵-۴۳۷.
۴. وسائل الشیعة ج۱۷،ص۳۱۸-۳۲۴    
۵. الكافى(كلینى)ج۶،ص۴۳۵
۶. الكافى فى الفقه،ص۲۸۱
۷. المبسوط ج۸،ص۲۲۱    
۸. المهذب ج۱،ص۳۴۴
۹. کتاب السرائر ج۲،ص۲۱۵    
۱۰. تحریر الأحكام ج۲،ص۲۵۸-۲۶۰
۱۱. تحریر الأحكام ج۵،ص ۲۵۰
۱۲. جامع المقاصد ج۴،ص۲۴    
۱۳. مستند الشیعة ج۱۴،ص ۸۸    
۱۴. جواهر الکلام ج۴۱،ص۴۳    
۱۵. وسیلة النجاة،ص۳۲۰
۱۶. مصباح الفقاهة ج۱،ص۱۵۲.
۱۷. جامع المدارک ج۳،ص۲۷    
۱۸. .مستند الشیعة ج۱۴،ص۱۰۵-۱۰۶    
۱۹. منهاج الصالحین (سیستانى)ج۲،ص۱۱
۲۰. توضیح المسائل مراجع ج۲،ص۹۳۲ و ۹۶۰- ۹۶۱.




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت ج۴،ص۶۷۸    



جعبه ابزار