• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شمس‌الدین محمد بن احمد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شمس‌الدين محمد فرزند شهاب‌الدین احمد از علمای شیعه جبل عامل لبنان و از افراد مشهور آل خاتون بود.



از تولد و زادگاه و تحصیلات او اطلاعی در دست نیست. وی که مدتی در مکه سکونت داشت، از پدرش حدیث روایت کرده است.


ظهیرالدین میرزا ابراهیم هَمَدانی در ۱۰۰۸ در مکه، ماجد بن هاشم بحرانی، حسین بن حیدرکرکی و محمد بن شهاب جوزی از او اجازه روایت گرفتند.
[۳] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: الروضة النضرة فی علماء الماةالحادیة عشرة، ج۱، ص۵۳۱ـ ۵۳۲، بیروت ۱۴۱۱/۱۹۹۰.



آثار او عبارت‌اند از: الاُنموذَج فی‌المنطق و الحکمة الطبیعی و الالهی و حاشیه بر الاَلفیه شهید اول که در مکه نگارش یافته و نسخه‌ای از آن به خط مؤلف در کتابخانه آستان قدس رضوی موجود است.
باتوجه به عبارات پایانی این نسخه، او در ۱۰۳۹ در قید حیات بود.
[۷] محمدعلی روضاتی، فهرست کتب خطی کتابخانه‌های اصفهان، ج۱، ص۳۷۵ـ۳۷۶، ج ۱، اصفهان ۱۳۴۱ش.
برخی منابع شرح کتاب فقهی اِرشادُ الاَذهان الی احکامِ الایمان علامه حلّی را اثر برادرزاده شمس‌الدین، ابن خاتون شمس‌الدین ابوالمَعالی محمد دانسته‌اند؛
اما روضاتی
[۱۱] محمدعلی روضاتی، فهرست کتب خطی کتابخانه‌های اصفهان، ج۱، ص۳۷۲ـ۳۷۸، ج ۱، اصفهان ۱۳۴۱ش.
با استناد به نسخه خطی موجود از این اثر در اصفهان با عنوان برهان السّداد فی شرح الارشاد، نویسنده کتاب را شمس‌الدین محمد بن احمد معرفی کرده و انتسابِ اشتباه کتاب را ناشی از خلط نامِ عمو و برادرزاده دانسته است.
این اثر نیز در زمان مجاورت او در مکه نگارش شده است.
[۱۲] محمدعلی روضاتی، فهرست کتب خطی کتابخانه‌های اصفهان، ج۱، ص۳۷۷، ج ۱، اصفهان ۱۳۴۱ش.

برادرِ محمد، یوسف، ملقب به جمال‌الدین (زنده در ۱۰۵۱) و فرزند یوسف، حسین (متوفی پس از ۱۱۲۴) نیز از عالمان و صاحب تألیفات بودند.
[۱۵] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعدالعشرة، ج۱، ص۲۰۰، چاپ علی‌نقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ش.



۱. مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۶، ص۱۰۱ ۱۰۷.    
۲. مجلسی، بحارالانوار، ج۱۰۷، ص۱۷ ۱۹.    
۳. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: الروضة النضرة فی علماء الماةالحادیة عشرة، ج۱، ص۵۳۱ـ ۵۳۲، بیروت ۱۴۱۱/۱۹۹۰.
۴. محسن امین، اعیان الشیعه، ج۹، ص۱۱۴.    
۵. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۶، ص۲۴، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.    
۶. محسن امین، اعیان الشیعه، ج۹، ص۱۱۴۱۱۵.    
۷. محمدعلی روضاتی، فهرست کتب خطی کتابخانه‌های اصفهان، ج۱، ص۳۷۵ـ۳۷۶، ج ۱، اصفهان ۱۳۴۱ش.
۸. محمد بن حسن حرّعاملی، امل‌الآمل، ج۱، ص۱۶۹، چاپ احمد حسینی، بغداد (۱۳۸۵)، چاپ افست قم ۱۳۶۲ش.    
۹. عبداللّه بن عیسی افندی‌اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، ج۵، ص۱۳۴، چاپ احمد حسینی، قم ۱۴۰۱.    
۱۰. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۱۳، ص۸۰، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.    
۱۱. محمدعلی روضاتی، فهرست کتب خطی کتابخانه‌های اصفهان، ج۱، ص۳۷۲ـ۳۷۸، ج ۱، اصفهان ۱۳۴۱ش.
۱۲. محمدعلی روضاتی، فهرست کتب خطی کتابخانه‌های اصفهان، ج۱، ص۳۷۷، ج ۱، اصفهان ۱۳۴۱ش.
۱۳. محسن امین، اعیان الشیعه، ج۵، ص۴۶۷۴۶۸.    
۱۴. محسن امین، اعیان الشیعه، ج۱۰، ص۳۱۸.    
۱۵. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعة: الکواکب المنتشرة فی القرن الثانی بعدالعشرة، ج۱، ص۲۰۰، چاپ علی‌نقی منزوی، تهران ۱۳۷۲ش.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «آل خاتون»، شماره۶۷۱۸.    






جعبه ابزار