• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

صفای لواسانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


صفای لواسانی safā-ye lavāsānī ، میرزا علی محمد (۱۲۲۱- ۱۲۹۹ ق / ۱۸۰۶-۱۸۸۲ م)، عارف، خطاط و شاعر، متخلص به صفا و معروف به حسن خلق.


وی فرزند میرزا حسینعلی،و برادر کوچک‌تر میرزا محمدجعفر، ملقب به حکیم الٰهی بود. این خانواده همواره نزد پادشاهان دورۀ افشاریه و قاجاریه به بزرگی معروف بودند.
[۱] دیوان بیگی احمد، حدیقة الشعراء، به کوشش عبدالحسین نوایی، ج۲، ص ۱۰۲۳، تهران، ۱۳۶۵ ش.
[۲] هدایت، رضاقلی، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، ج۵، ص۷۰۷، تهران، ۱۳۴۰ ش.
[۳] معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۷۳۱، اصفهان، ۱۳۵۱ ش.


میرزا علی محمد در آغاز جوانی به تحصیل علوم و فنون مختلف پرداخت و مدتی را در تهران و کرمان به سر برد.
[۴] هدایت، رضاقلی، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، ج۵، ص۷۰۷، تهران، ۱۳۴۰ ش.
[۵] بیانی، مهدی، احوال و آثار خوش‌نویسان، ج۱، ص۴۸۱، تهران، علمی.
او از پیروان شیخیه بود.
[۶] اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، ج۱، ص۲۶۲، تهران، ۱۳۷۴ ش.
از همین‌رو، برای دیدار با حاج محمد کریم خان به کرمان رفت.
[۷] دیوان بیگی احمد، حدیقة الشعراء، به کوشش عبدالحسین نوایی، ج۲، ص۱۰۲۳، تهران، ۱۳۶۵ ش.


صفا از خطاطان مشهور عصر خویش بود و در خط نستعلیق، شکسته، و تحریر مهارت داشت
[۸] اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، ج۱، ص۲۶۹، تهران، ۱۳۷۴ ش.
[۹] معصوم ـ علیشاه، محمدمعصوم، طرائق الحقائق، به کوشش محمدجعفر محجوب، ج۳،ص۶۴۰، تهران، ۱۳۱۸ ش.
[۱۰] فضائلـی، حبیـب‌الله، اطلس خـط، ص ۶۲۵، اصفهـان، ۱۳۵۰ ش.
وی همچنین از علاقه‌مندان به کیمیاگری بود؛ چنان‌که به گفتۀ معصوم علیشاه: «مال بسیار در راه صنعت و طلب اکسیر تلف کرد».
[۱۱] فضائلـی، حبیـب‌الله، اطلس خـط، ص۶۲۵، اصفهـان، ۱۳۵۰ ش.


صفا در ۱۲۹۹ ق، در ۷۸ سالگی در تهران درگذشت. پیکر او به کربلا منتقل، و در نزدیکی مزار حر بن یزید ریاحی به خاک سپرده شد.
[۱۲] اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۴ ش.
[۱۳] فضائلـی، حبیـب‌الله، اطلس خـط، ص ۶۲۵، اصفهـان، ۱۳۵۰ ش.


از آثار او می‌توان به دیوان شعر
[۱۴] آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۹، ص ۶۱۰.    
و نصایح الامین اشاره کرد.
نمونه‌های خطی صفا عبارت‌اند از: نسخه‌ای از وجیزۀ حاج میرزا آقاسی به قلم کتابت خوش با رقم «کتبه العبد ... علی محمد بن حسین علی اللواسانی النظامی ... سنة ۱۲۶۱»، یک نسخه نصایح سعدی به قلم کتابت خوش با رقم «از روی خط استاد بابا شاه اصفهانی ... کتبه العبد المذنب الحقیر علی محمد اللواسانی ... ۱۲۷۶»؛ یک حکایت به قلم کتابت خوش با رقم «از جلد اول وصاف نقل شد ... علی محمد اللواسانی غفر ذنوبه ۱۲۵۰»؛ یک نسخه شرح شمسیبه قلم کتابت جلی خوش با رقم «تمت ... سنة ۱۲۶۴، ... انا العبد علی محمد اللواسانی غفر له و لوالدیه»؛ یک نسخه شرح المکتسب فاضل جلدکی به قلم نستعلیق و نستعلیق تحریر کتابت خوش با رقم «حرره علی محمد اللواسانی ... سنة ۱۲۵۹».
[۱۵] بیانی، مهدی، احوال و آثار خوش‌نویسان، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳، تهران، علمی.


۱. ↑ دیوان بیگی احمد، حدیقة الشعراء، به کوشش عبدالحسین نوایی، ج۲، ص ۱۰۲۳، تهران، ۱۳۶۵ ش.
۲. ↑ هدایت، رضاقلی، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، ج۵، ص۷۰۷، تهران، ۱۳۴۰ ش.
۳. ↑ معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، ص۷۳۱، اصفهان، ۱۳۵۱ ش.
۴. ↑ هدایت، رضاقلی، مجمع الفصحا، به کوشش مظاهر مصفا، ج۵، ص۷۰۷، تهران، ۱۳۴۰ ش.
۵. ↑ بیانی، مهدی، احوال و آثار خوش‌نویسان، ج۱، ص۴۸۱، تهران، علمی.
۶. ↑ اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، ج۱، ص۲۶۲، تهران، ۱۳۷۴ ش.
۷. ↑ دیوان بیگی احمد، حدیقة الشعراء، به کوشش عبدالحسین نوایی، ج۲، ص۱۰۲۳، تهران، ۱۳۶۵ ش.
۸. ↑ اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، ج۱، ص۲۶۹، تهران، ۱۳۷۴ ش.
۹. ↑ معصوم ـ علیشاه، محمدمعصوم، طرائق الحقائق، به کوشش محمدجعفر محجوب، ج۳،ص۶۴۰، تهران، ۱۳۱۸ ش.
۱۰. ↑ فضائلـی، حبیـب‌الله، اطلس خـط، ص ۶۲۵، اصفهـان، ۱۳۵۰ ش.
۱۱. ↑ فضائلـی، حبیـب‌الله، اطلس خـط، ص۶۲۵، اصفهـان، ۱۳۵۰ ش.
۱۲. ↑ اعتمادالسلطنه، محمدحسن، المآثر و الآثار، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۴ ش.
۱۳. ↑ فضائلـی، حبیـب‌الله، اطلس خـط، ص ۶۲۵، اصفهـان، ۱۳۵۰ ش.
۱۴. ↑ آقابزرگ، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۹، ص ۶۱۰.    
۱۵. ↑ بیانی، مهدی، احوال و آثار خوش‌نویسان، ج۱، ص۴۸۲-۴۸۳، تهران، علمی.


احمدیان، مینا، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دانشنامه تهران بزرگ، برگرفته از مقاله «صفای لواسانی» ج۱، ص۱۱۵۴.    


رده‌های این صفحه : خطاطان سده سیزدهم تهران | شاعران سده سیزدهم تهران | عارفان سده سیزدهم تهران | علمای تهران
جعبه ابزار