ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ:
(وَ ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ) ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ یعنی «
خداوند مهر ذلّت و فقر را بر پيشانى آن‌ها
(بنی اسرائیل) زد» از این
آیه استفاده مى‌شود كه بنى اسرائيل به دو جهت گرفتار خوارى و ذلت شدند: يكى براى كفر و سرپيچى از دستورات خدا و انحراف از توحيد به‌سوى شرک، ديگر اين‌كه مردان حق و فرستادگان خدا را مى‌كشتند، اين سنگدلى و
قساوت و بى‌اعتنايى به قوانين الهى، بلكه تمام قوانين انسانى كه حتى امروز نيز به روشنى در ميان گروهى از
یهود ادامه دارد، مايه آن ذلت و بدبختى شد. هم اكنون كه در زمان معاصر، سرزمين اسلامى لبنان در زير ضربات وحشتناک و ويرانگر قوم قساوتمند قرار گرفته و هزاران نفر زن و كودک و پير و جوان و حتى بيماران بيمارستان‌ها به طرز رقت بارى شربت شهادت نوشيده‌اند و پيكرهاى متلاشى‌شده آن‌ها نقش بر زمين گشته و مسلما آن‌ها كفاره اين سنگدلى خود را در آينده خواهند داد.
به موردی از کاربرد ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِذْ قُلْتُمْ يا مُوسى لَن نَّصْبِرَ عَلىَ طَعامٍ واحِدٍ فَدْعُ لَنا رَبَّكَ يُخْرِجْ لَنا مِمّا تُنبِتُ الأَرْضُ مِن بَقْلِها وَ قِثّآئِها وَ فومِها وَ عَدَسِها وَ بَصَلِها قالَ أَتَسْتَبْدِلونَ الَّذي هُوَ أَدْنى بِالَّذي هُوَ خَيْرٌ اهْبِطواْ مِصْرًا فَإِنَّ لَكُم مّا سأَلْتُمْ وَ ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْكَنَةُ وَ بآؤُوْاْ بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانواْ يَكْفُرونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ يَقْتُلونَ النَّبيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذَلِكَ بِما عَصَواْ وَّ كَاواْ يَعْتَدونَ) (و نيز به ياد آوريد زمانى را كه گفتيد: اى
موسی! هرگز حاضر نيستيم به يک نوع غذا اكتفا كنيم از پروردگارت بخواه كه از آن‌چه زمين مى‌روياند، از سبزيجات و خيار و سير و عدس و پيازش، براى ما فراهم سازد. موسى گفت: آيا غذاى پست‌تر را به جاى غذاى بهتر انتخاب مى‌كنيد؟! اكنون كه چنين مى‌خواهيد در شهرى فرود آييد زيرا هرچه خواستيد، در آن جا براى شما هست و مُهر ذلّت و نياز، بر آن‌ها زده شد و به خشم خداوند گرفتار شدند چراكه آنان نسبت به آيات خداوند، كفر مى‌ورزيدند و
پیامبران را به ناحق مى‌كشتند. اين به خاطر آن بود كه نافرمانى كرده و تجاوز مى‌نموده‌اند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(رِجْزاً مِنَ السَّماءِ) رجز به معناى عذاب است.
(وَ لا تَعْثَوْا)، كلمه عيث و عثى، هر دو به معناى شديدترين فساد است.
(وَ قِثّائِها وَ فُومِها)، قثاء خيار و فوم سير و يا گندم است.
(وَ باؤُ بِغَضَبٍ) يعنى برگشتند.
(ذلِكَ بِأَنَّهُمْ كانوا يَكْفُرونَ)، اين جمله تعليل مطالب قبل است.
(ذلِكَ بِما عَصَوْا)، اين نيز تعليل آن تعليل است، در نتيجه نافرمانى و مداومت آنان در تجاوز، علت كفرشان به آيات خدا و پيغمبركشى شد، هم‌چنان‌كه در جاى ديگر عاقبت نافرمانى را كفر دانسته و فرموده:
(ثُمَّ كانَ عاقِبَةَ الَّذينَ أَساؤُا السّواى، أَنْ كَذَّبوا بِآياتِ اللَّهِ، وَ كانوا بِها يَسْتَهْزِؤُنَ)،
پس عاقبت آن‌ها كه بدى مى‌كردند، اين شد كه به آيات خدا تكذيب نموده آن‌ها را استهزاء كنند.
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ»، ج۲، ص۶۶۱.
