• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طبقه بیست و چهارم فلاسفه اسلامی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



طبقه‌بندی فلاسفه اسلامی از نظر سیر زمانی بر حسب استاد و شاگردی می‌باشد. یعنی آنان‌که در یک طبقه‌ قرار می‌گیرند، یا واقعا از اساتید طبقه بعدی و شاگردان طبقه قبل هستند و یا هم‌زمان آن‌ها می‌باشند. منظور از فلاسفه اسلامی آن‌هایی هستند که در جو اسلامی و محیط اسلامی فعالیت داشته‌اند و احیانا مسلمان هم نبوده‌اند. در طبقه بیست و چهارم شش تن از فیلسوفان اسلامی حضور دارند که عبارتند از: قاضی سعید قمی، ملامحمدتنکابنی، آقاجمال خوانساری، قوام‌الدین حکیم، محمدرفیع پیرزاده و علی قلی خان.



محمدسعید بن محمد مفید قمی، معروف به «قاضی سعید» و ملقب به «حکیم کوچک». از شاگردان ملامحسن فیض و ملاعبدالرزاق لاهیجی و ملارجبعلی تبریزی بوده است. شاگردی‌اش نزد ملارجبعلی در اصفهان بوده و مطابق نقل صاحب روضات مانند استادش نزد شاه عباس محترم بوده است، ولی شاگردی‌اش نزد ملاعبد الرزاق در قم بوده و احتمالاً نزد فیض نیز در قم تحصیل کرده است. صاحب روضات و صاحب ریحانة الادب نسبت به تاریخ وفات وی اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند ولی در حاشیه روضات از الذریعه نقل کرده که تولد وی در سال ۱۰۴۹ و وفاتش در سال ۱۱۰۳ بوده است.


ملامحمد تنکابنی سراب. شاگرد ملارجبعلی تبریزی
[۱] خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ص۳۱۲.
و محقق سبزواری
[۲] خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ص۶۱۹.
بوده است.


جمال‌الدین خوانساری معروف به آقاجمال خوانساری. فرزند آقاحسین خوانساری سابق‌الذکر، و شاگرد او و شاگرد دایی خود محقق سبزواری بوده. وی بر طبیعیات شفا حاشیه زده که با چاپ سنگی چاپ شده و البته مختصر است و هم‌چنین شرح اشارات را نیز حاشیه کرده است. مردی محقق و جامع المعقول و المنقول بوده و در سال ۱۱۲۱ درگذشته است. (رسائل فلسفی و کلامی فارسی او را آقای نورانی تصحیح و برای چاپ آماده کرده‌اند.)


قوام‌الدین محمد رازی معروف به قوام‌الدین حکیم. آقای همایی در مقدمه شرح مشاعر ملاجعفر لنگرودی می‌گوید: وی شاگرد ملارجبعلی تبریزی و استاد شیخ عنایت‌اللّه گیلانی بوده است. آقای سید‌جلال‌الدین آشتیانی در جلد دوم منتخباتی از آثار حکمای ایران از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا عصر حاضر آثاری از این مرد چاپ و منتشر کرده و خود او را معرفی کرده‌اند.


محمدرفیع پیرزاده. این شخص نیز از شاگردان ملارجبعلی تبریزی و با یک واسطه شاگرد میرفندرسکی است. بعضی از آثار او در جلد دوم منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران چاپ شده است
[۳] آشتیانی، سیدجلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، ج۲، ص۴۴۹-۴۵۱.



علی قلی خان فرزند قرچقای خان خلجی قمی. وی شاگرد آقاحسین خوانساری و ملاشمسای گیلانی و ملارجبعلی تبریزی بوده است. در کتاب تربت پاکان تالیف آقای مدرسی طباطبایی
[۴] مدرسی طباطبایی، حسین، تربت پاکان، ص۲۳۵-۲۴۰.
رساله‌های فلسفی بسیاری از او نام برده است. علی قلی خان در سال ۱۰۲۰ متولد شده و در سال ۱۰۹۷ حیات داشته است. مدرسه خان قم از آثار فرزند دانشمند این مرد مهدی قلی خان است.


۱. خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ص۳۱۲.
۲. خوانساری، سیدمحمدباقر، روضات الجنات، ص۶۱۹.
۳. آشتیانی، سیدجلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، ج۲، ص۴۴۹-۴۵۱.
۴. مدرسی طباطبایی، حسین، تربت پاکان، ص۲۳۵-۲۴۰.



مطهری، مرتضی، خدمات متقابل اسلام و ایران، ج۱، ص۵۹۱-۵۹۲.    



جعبه ابزار