ظن موضوعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ظن مأخوذ در موضوع
حکم شرعی را ظن موضوعی می‌گویند.
ظن موضوعی، مقابل
ظن طریقی بوده و عبارت است از ظنی که در موضوع
حکم شرعی ـ چه به صورت تمام موضوع و چه به صورت جزء موضوع ـ اخذ شده است؛ به بیان دیگر، ظن موضوعی در ثبوت
حکم بر موضوع دخالت دارد ـ یا خود موضوع است یا جزء آن ـ به گونه ای که اگر نباشد، حکم شرعی بر موضوع مترتب نمی شود، مثل: " اذا ظننت بوجوب الجمعة یجب علیک التصدق ".
ظن به
حکم را در موضوع خود آن حکم نمی توان اخذ نمود، زیرا مستلزم
دور است؛ بنابراین، اگر گفته شود: " اذا ظننت بوجوب صلاة الجمعة یجب علیک صلاة الجمعة " دور لازم می‌آید.
مرحوم "
آخوند خراسانی " معتقد است مانعی ندارد که
ظن به یک
حکم، در موضوع ضد یا مثل آن حکم اخذ گردیده برای مثال، گفته شود: "اذا ظننت بوجوب صلاة الجمعة یحرم علیک صلوة الجمعة ".
۱-آخوندخراسانی، محمد کاظم بن حسین، کفایة الاصول، ص۳۰۷.
انصاری، مرتضی بن محمدامین، فرائدالاصول، ج۱، ص۶-۷.
فاضل لنکرانی، محمد، ایضاح الکفایة، ج۴، ص۱۰۹.
عراقی، ضیاء الدین، نهایة الافکار، ج۲، ص۱۳.
فیض، علیرضا، مبادی فقه واصول، ص۲۱۷.
ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص۲۳۵.
نائینی، محمد حسین، اجودالتقریرات، ج۲، ص۱۸.
سبحانی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۳، ص۴۶.
سبحانی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۳، ص۶۴.
سبحانی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۳، ص۷۰.
خویی، ابو القاسم، مصباح الاصول، ج۲، ص۴۷.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
