عبد مکاتب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبد مُکاتَب (به ضم میم و فتح تاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای کسی که آقایش با وی قرار گذاشته، به شرط پرداخت مبلغی آزادش کند.
عبد مُکاتَب:
آن را گویند که آقایش با وی قرار گذاشته، به شرط پرداخت مبلغی آزادش کند.
(وَ الَّذِینَ یَبْتَغُونَ الْکِتابَ مِمَّا مَلَکَتْ اَیْمانُکُمْ فَکاتِبُوهُمْ اِنْ عَلِمْتُمْ فِیهِمْ خَیْراً وَ آتُوهُمْ مِنْ مالِ اللَّهِ الَّذِی آتاکُمْ...) «از مملوکان شما آنانکه طالب مکاتبه‌اند، اگر در آنها صلاحیّت احراز کردید، مکاتبه کنید و از مال خدا (زکوة) به آنها بدهید».
چون یک سهم از زکوة در آزاد کردن مملوکان است، لذا می‌شود مال مکاتبه‌ای را از سهم زکوة داد یا حساب و اسقاط کرد. عیاشی ذیل آیه
(اِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساکِینِ...) (صدقات
[زكات
] مخصوص نيازمندان و مستمندان و .... است).
از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل کرده درباره مکاتبی که مقداری از مال مکاتبه را داده و از بقیّه ناتوان گشته فرمود: از مال صدقه تادیه می‌شود که خدا در کتابش می‌فرماید: «وَ فِی الرِّقابِ».
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "کتب"، ج۶، ص۸۴.
