عبدالواحد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمود بن محمد بن عبدالواحد (حیات
۵۷۱ هـ.ق) از فقیهان شافعی‌مذهب بود.
ابن نجار او را از اعیان ماشیخ صوفیه دانسته در زهد، عبادت، فضل و علم شهرت داشت.
او از زاهر بن طاهر، ابوغالب احمد بن حسن بنّاء، ابوالقاسم اسماعیل بن احمد سمرقندی و علی بن عبدالسیّد بن صباغ بهره علمی برد.
قاضی ابوالمحاسن عمر بن علی قرشی و محمد بن بقاء سرسفی از وی استماع کرده و از او روایت نقل کرده‌اند.
گفته شده
فقه القلوب در زمره آثار او است.
محمود بن محمد بن عبدالواحد بن منصور بن احمد درباره وی جز اطلاعاتی که سبکی ارایه داده است، آگاهی دیگری در دست نیست.
او بی‌آن‌که کنیه یا شهرتی برای او ذکر کند، وی را در زمره فقهای شافعی برشمرده و به نقل از ابن نجار می‌نویسد: محمود بن محمد از اعیان مشایخ صوفیه بود و در زهد، عبادت، فضل و علم شهرت داشت. فردی خوش معاشرت و از سیره و روشی پسندیده در زندگی برخوردار بود و در طریقت و صوفی‌گری تقدم داشت و سخنان و کلمات نیکویی در این زمینه از وی نقل شده اشت.
محمود از افرادی همچون زاهر بن طاهر، ابوغالب احمد بن حسن بنّاء، ابوالقاسم اسماعیل بن احمد سمرقندی و علی بن عبدالسیّد بن صباغ بهره برده و از ایشان روایت کرده است.
محمود بن محمد کسانی همانند قاضی ابوالمحاسن عمر بن علی قرشی و محمد بن بقاء سرسفی از وی استماع کرده و به نقل روایت پرداخته اند.
محمود دارای آثاری است که عبارت‌اند:
• فقه القلوب سبکی سپس در توصیف اثر وی به نام فقه القلوب که مدعی است این کتاب را که با دست خط خود مؤلف بود، در اختیار داشته، نوشته است: این اثر مشتمل بر ابواب گوناگون فقهی بود که پس از بیان هر مسئله، اقوال صوفیه را در پایان ذکر کرده که در نوع خود بسیار ستودنی و خوب است.
• آثار دیگری را در تصوف به وی نسبت داده است؛ اما نامی از آن‌ها به میان نیاورده است.
محمود بن محمد تاریخ درگذشتش مشخص نیست، اما بر پایه گزارشی از همو، جمعی از شاگردانش در سال ۵۷۱ (هجری قمری) این کتاب را از استادشان فرا گرفته اند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمود بن محمد بن عبدالواحد»، ج۴، ص۱۹۷.
