عشی (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَشِيّ (به فتح عین وکسر شین و تشدید یاء) یکی از مفردات به کار رفته در
قرآن کریم به معنای دو طرف روز است.
عَشِيّ: بعقيده راغب از اول ظهر است تا صبح روز بعد.
ابن اثير در
نهايه و طبرسى ذيل آيه ۱۶
سوره يوسف آنرا بلفظ «قيل» آورده‌اند.
ولى
طبرسى و
زمخشرى ذيل آيه
(وَ سَبِّحْ بِالْعَشِيِ وَ الْإِبْكارِ) آل عمران: ۴۱. عشىّ را از اول ظهر تا غروب آفتاب گفته‌اند چنانكه ابكار را از طلوع
فجر تا وقت چاشت و انتشار نور خورشيد ذكر كرده‌اند.
ناگفته نماند: عِشاء در قرآن تنها آمده ولى «عَشيّ» اغلب با «ابْكار- اشْراق- غَداة- بُكْرَة» مقابل آمده است مثل آيه فوق و آيه
(يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِ)،
(يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِ وَ الْإِشْراقِ)،
(فَأَوْحى إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا).
بنا بر قول
راغب مدت
تسبيح و
دعا در اين آيات از طلوع فجر تا نزديكى
ظهر و از ظهر تا
صبح روز بعد است و بنا بر قول طبرسى و زمخشرى دو طرف روز ميباشد. و قول آنها بنظر بهتر ميايد.
عشيّه: همان عشىّ است بقولى
تاء آن براى وحدت است،
(كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَها لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا عَشِيَّةً أَوْ ضُحاها).
ضمير ضُحاها به عَشِيَّةً راجع است يعنى روزى كه
قيامت را مى‌بينند گوئى در
دنيا يا در
قبرها توقّف نكرده‌اند مگر آخر يك روز و يا اول آنرا.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله ""، ج۵، ص۴.
