عصمت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عصمت ملکه دوری از
گناه و خطا است.
عصمت در لغت از ریشه عصم است که به معنی امساک و خوددارای و منع است.
در اصطلاح علم کلام، قوهای است که انسان را از واقع شدن در گناه و خطا منع میکند و گاهی تعریف شده به اینکه لطفی است که خداوند در حق بنده خویش انجام میدهد به طوری که دیگر انگیزهای برای ترک
طاعت و انجام گناه _ با اینکه قدرت بر انجام آن دو دارد _ باقی میماند.
منظور از عصمت در
باور شیعه، وجود
ملکهای است در انسان
معصوم که او را از
گناه و
خطا بازمی دارد.
خداوند به
معصومان گونهای
دانش و آگاهی بخشیده است که به واسطه آن
گناه و
خطا نمیکنند. بدین ترتیب، از معصومان، گناهی سر نمی زند- خواه صغیره باشد و خواه کبیره. عصمت از مقوله
علم است و از این رو، منافاتی با
اختیار و
اراده انسان ندارد.
عقیده
مسلمانان درباره عصمت و
معصومان یکسان نیست.
شیعیان دوازده امامی معتقدند که
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله)،
امامان دوازدهگانه (علیهم السلام) و حضرت
فاطمه زهراء (سلام الله علیها)، همگی معصوماند؛ ولی
اهل سنّت، فقط
پیامبر را
معصوم میدانند.
مسلمانان همه
پیامبران الهی را
معصوم میشمارند؛ ولی درباره چگونگی عصمت آنان اختلاف نظر دارند. دستهای از
مسلمانان،
پیامبران را از
دروغ معصوم میدانند و برخی دیگر معتقدند که عصمت از
دروغ، فقط در تبلیغ وحی لازم است.
اعتقاد
شیعه بر این است که
پیامبران،
امامان دوازدهگانه (علیهم السلام) و
حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) در همه عمر خویش از هرگونه
گناه و
خطا- کوچک و بزرگ و عمدی و سهوی- پاک و مبرّایند.
پژوهشکده تحقیقات اسلامی، فرهنگ شیعه، ص۳۴۱، نشر زمزم هدایت