• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عطل (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




عَطَل (به فتح عین و طاء) یکی از مفردات به کار رفته در قرآن کریم به معنای خالى شدن است.



عَطَل: عطالت بمعنى خالى شدن است.
در اقرب الموارد آمده: «عَطِلَ‌ الرَّجُلُ مِنَ الْمالِ وَ الْأَدَبِ: خَلَا» تعطيل: فارغ و خالى كردن «عَطَّلَ‌ الشَّيْ‌ءَ: فَرَّغَهُ وَ أَخْلاهُ».
در صحاح و قاموس آمده: التَّعْطِيلُ‌: «التَّفْريغُ» و نيز در صحاح گويد: «عَطِلَتِ‌ الْمَرْئَةُ و تَعَطَّلَتْ‌» يعنى «گردن زن از گردنبند خالى ماند».


در نهج البلاغه خطبه ۱۸۰ فرموده‌: «وَ أَصْبَحَتِ الدِّيَارُ مِنْهُ خَالِيَةً وَ الْمَسَاكِنُ‌ مُعَطَّلَةً»، «خانه‌ها از سلیمان فارغ و مساكن از وى خالى ماند».



(وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ‌)، «آنگاه كه حامله‌ها خالى ماند». چنانكه در «عشر» گذشت‌.
(وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ) يعنى: «اى بسا چاه متروك كه آب بر ندارد و اى بسا قصر مرتفع يا گچكارى شده كه از سكنه‌ خالى است».


از اين ماده فقط دو لفظ فوق در قرآن مجید آمده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۵۷۲.    
۳. طریحی نجفی، مجمع البحرین، ج۵، ص۴۲۴.    
۴. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۵، ص۱۷۶۷.    
۵. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۴، ص۱۷.    
۶. نهج‌البلاغه، ترجمه فیض‌الاسلام، خطبه۱۸۰، ج۳، ص۵۹۴.    
۷. نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، خطبه۱۸۰، ص۲۶۳.    
۸. نهج البلاغه، تصحیح الحسون، خطبه۱۸۰، ص۴۰۹.    
۹. نهج البلاغه، ترجمه مکارم شیرازی، خطبه۱۸۰، ص۴۰۶.    
۱۰. تکویر/سوره۸۱، آیه۴.    
۱۱. حج/سوره۲۲، آیه۴۵.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "عطل"، ج۵، ص۱۶.    






جعبه ابزار