عفریت (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عِفْرِيت (به کسر عین و سکون فاء و کسر یاء) یکی از مفردات به کار رفته در
قرآن کریم به معنای قوى و زيرك است.
عِفْرِيت:
(قالَ عِفْرِيتٌ مِنَ الْجِنِّ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِكَ).
در
قاموس و [[|اقرب الموارد]] گفته: «الْعِفْريتُ: النَّافِذُ فِى الْأَمْرِ الْمُبَالِغُ فِيهِ مِنْ دَهاءٍ- وَ الْخَبِيثُ الْمُنْكَرُ».
در اقرب گفته: گويند «رَجُلٌ عِفْريتٌ وَ أَسَدٌ عِفْريتٌ» يعنى مرد قوى و شير قوى.
در
مجمع فرموده: أَصْل عفريت از عفر بمعنى تراب است كه او حريف خويش را بخاك مياندازد.
على هذا بهتر است عفريت را در
آيه قوى و زيرك معنى كنيم يعنى: «زيرك پر زورى از
جنيّان گفت: من تخت ملكه را پيش از آنكه از جاى برخيزى برايت مياورم».
و آنچه امثال
راغب آنرا «العارم الخبيث» (موذى پست) معنى كرده‌اند مناسب نيست.
از
نهايه ابن اثير روشن ميشود كه تاء عفريت زائد و اصل آن عفرى و آن بمعنى قوى و زيرك است و در نامه
ابو موسى آمده: «غَشِيَهُمْ يَوْمَ بَدْرٍ لَيْثاً عِفْرِيّاً»، روز
بدر در حاليكه مثل شير قوى و زيرك بود بر سر كفار آمد. ظاهرا ابو موسى اين كلمه را در مدح
على (علیه‌السّلام) گفته است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "عفریت"، ج۵، ص۱۸.
