علوم غریبه خام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
علوم غریبه: دانشهای سرّی و پنهان را گویند.
علوم غریبه عبارت است از دانشهای سری و پنهان که به وسیله آن از اسرار و امور پنهان آگاهی حاصل و یا تصرفات غیر عادی و شگفت انجام می‌شود. علم کیمیا، جفر، رمل، اوفاق، طلسمات، سیمیا، ریمیا، هیمیا و لیمیا از جمله علوم غریبه است. (المیزان، ج ۱، ص ۲۴۴ ـ ۲۴۵ ) از احکام مرتبط با آن در بابهای اجتهاد و تقلید، تجارت و شهادات سخن گفته‌اند.
صرف فراگیری علوم غریبه بدون اشکال (جواهر الکلام، ج ۲۲، ص ۸۱؛ جواهر الکلام، ج ۲۲، ص ۹۲؛ جواهر الکلام، ج ۲۲، ص ۱۰۸؛ کتاب المکاسب، ج ۲، ص ۳۹؛ ارشاد السائل، ص ۹۷؛ مهذب الاحکام ۱۶، ص ۱۰۳ ) و به کار بستن آن در صورت مفسده نداشتن و مصداق سحر نبودن، جایز است و چنانچه مصداق سحر باشد یا مفسده‌ای بر آن مترتب گردد، حرام خواهد بود. (صراط النجاة، ج ۱، ص ۵۵۴؛ استفتائات، بهجت، ج ۳، ص ۲۳۴)
برخی، غیب گویی به گونه جزمی و حتمی با استفاده از علوم غریبه را حرام دانسته‌اند؛ چنان که مراجعه به کسانی که مدّعی علم غیب (علم غیب) از راه علوم غریبه‌اند، برای کشف امور پنهان، همچون گمشده و دزد جایز نیست. (مفاتیح الشرائع، ج ۲، ص ۲۳؛ انوار الفقاهة، ص ۳۴۵ )
علم هرکس برای خود او حجّت است؛ هرچند از راههای غیر متعارف، همچون علوم غریبه حاصل شود؛ لیکن قضاوت کردن (فقه الشیعة، ج ۲، ص ۶۸ ـ ۶۹ ) و نیز شهادت دادن (تحریر الوسیلة، ج ۲، ص ۴۴۵ ) بر اساس آن جایز نیست؛ چنان که تقلید از کسی که به احکام شرع از راهی جز منابع چهار گانه (کتاب، سنّت عقل و اجماع) از قبیل علوم غریبه، علم پیدا کرده است، جایز نمی‌باشد. (التنقیح (الاجتهادوالتقلید)، ص ۲۴۰.)
(۱) المیزان
(۲) جواهر الکلام
(۳) کتاب المکاسب
(۴) ارشاد السائل
(۵) مهذب الاحکام
(۶) صراط النجاة
(۷) استفتائات، بهجت
(۸) مفاتیح الشرائع
(۹) انوار الفقاهة
(۱۰) فقه الشیعة
(۱۱) تحریر الوسیلة
(۱۲) التنقیح (الاجتهادوالتقلید)
