علی اصغر کرباسچیان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
میرزا علی‌اصغر کرباسچیان معروف به علامه کرباسچیان (۱۲۹۳-۱۳۸۲ش)، از علمای
شیعه در سده چهاردهم شمسی و تدوین‌کننده نخستین رساله توضیح المسائل بود.
وی در
حوزه علمیه تهران و
قم تحصیل کرده و از شاگردان
علامه شعرانی،
آقا بزرگ ساوجی،
آقا سیدرضا دربندی،
آقا حسین طباطبایی بروجردی و
علامه طباطبایی بود. او بعد از تحصیلات در
تهران به تعلیم و تربیت جوانان پرداخته و شاگردان را تربیت کرد که در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی کشور، منشا آثار و خدمات بسیاری شدند. از ایشان چندین اثر برجای مانده که تدوین
رساله عملیه آیت‌الله‌العظمی بروجردی یکی از آنهاست.
آیت الله میرزا علی‌اصغر کرباسچیان، معروف به علامه در سال ۱۲۹۳ شمسی در خانواده‌ای دانشور در
تهران دیده به جهان گشود. دوران کودکی را تحت نظارت پدر و مادرش سپری کرد و با آداب اسلامی آشنا گردید.
کرباسچیان پس از فراگیری آموزش‌های اولیه در مکتب‌خانه، در حالی‌که تنها ۱۸ بهار از عمرش را سپری می‌کرد راهی
حوزه علمیه تهران شد و به تحصیل
علوم دینی پرداخت.
ایشان در مدرسه صدر و مروی تهران از محضر اساتید برجسته‌ای هم‌چون حضرات آیات
علامه شعرانی،
آقا بزرگ ساوجی و
آقا سیدرضا دربندی استفاده نمود و در سال ۱۳۱۹ شمسی برای ادامه تحصیل رهسپار
حوزه علمیه قم گردید. چند سالی از محضر علمی اساتید نامی قم بهره‌مند شد و بعداز آن در سال ۱۳۲۳ شمسی به تهران بازگشت و تشکیل خانواده داد و دو سال بعد، هجرتی دوباره به قم کرد. وی علت هجرت مجدد خود به قم را شرکت در
درس خارج فقه و اصول مرحوم
آیت الله العظمی بروجردی و نیز شرکت در درس‌های فلسفی و عقلی
علامه طباطبایی (قدس سره) بیان نمود.
در مجموع مدت ۱۰ سال از اندیشه‌های آیت الله بروجردی در عرصه‌های مختلف
فقه و
اصول و حدیث و
روایت استفاده کرد و با آن شخصیت مانوس گشت.
کرباسچیان از آغاز تحصیل علوم دینی چنان استعداد فوق‌العاده‌ای از خود نشان داد و نسبت به هم‌درسی‌های خود از چنان تفوق و امتیازی برخوردار شد که استادان خود را شگفت‌زده کرد و به علامه ملقب گردید.
کرباسچیان با اندوخته‌های علمی، برای تعلیم و تربیت جوانان، از قم عازم تهران شد و با همفکری مرحوم شیخ
هادی مقدس و کمک خیرین دبیرستان علوی را تاسیس کرد. چند سال پس از آن، دبستان علوی و مدرسه راهنمایی نیک‌پرور و مؤسسه نیکان را پایه‌ریزی کرد تا جوانان و نوجوانان در محیطی سالم با تعالیم دینی و فنون و دانش روز آشنا و تربیت شوند.
علامه کرباسچیان تعلیم و تربیت اسلامی را بهترین سلاح برای اصلاح جامعه و ساختن انسان‌هایی آراسته به
تقوا و دیانت می‌دانست و در پیش‌برد این هدف سر از پا نمی‌شناخت. شاگردان متدین و متعهد بسیاری در مدرسه علوی تربیت کرده که در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی کشور، منشا آثار و خدمات بسیاری شدند. شهید دکتر
قندی، شهید
محمدعلی فیاض‌بخش، شهید
مجید حداد عادل و ده‌ها مدیر و دکتر و مهندس از تربیت‌یافتگان این مدرسه می‌باشند.
علامه کرباسچیان از برخی فضلای با استعداد قم نیز دعوت کرد تا به تهران بیایند و در مدرسه علوی، فیزیک، شیمی، زبان خارجه و اقتصاد را فرا گیرند که حضرات آیات
مهدوی‌کنی،
باقری‌کنی و
امامی کاشانی، از این جمله بودند.
بازنویسی
رساله عملیه با نثری روان و قابل فهم و به‌صورت امروزی، یکی از ابتکارات علامه کرباسچیان و بعضی افاضل همکارش بود. در زمان مرحوم آیت‌الله بروجردی، رساله عملیه ایشان به نام «
جامع الفروع» اگرچه از محتوایی قوی و عالی برخوردار بود، اما از لحاظ عبارت و نثر برای غالب مردم قابل فهم و استفاده نبود. علامه کرباسچیان این رساله را با نثری روان، ساده و قابل فهم و با همکاری دو تن از دوستانش حجج اسلام
حاج شیخ
جواد خندق‌آبادی تهرانی و
علی‌اصغر فقیهی به سرانجام رساند و با نام «توضیح المسائل» انتشار یافت و حضرت آیت‌الله بروجردی آن را تایید کردند. مراجع تقلید بعدی نیز همین توضیح المسائل را مبنا قرار داده و برخی از واژه‌های آن را مطابق فتوای خود تغییر داده‌اند.
مرحوم کرباسچیان در مدت حیات خود آثار علمی ارزشمندی از خود به یادگار گذاشت که برخی از آن‌ها در این‌جا فهرست می‌شود:
۱.
تاریخ عقاید وهابیان؛
۲.
تاریخ اسلام و جغرافیای کشورهای اسلامی در ۲ جلد؛
۳. ترجمه
عهدنامه مالک اشتر با حواشی و توضیحات کافی؛
۴. مجموعه سخنرانی‌های ایشان در جمع اولیا و مربیان و مدیران که تدوین و چاپ شده و مجموعه‌ای از رسائل و نامه و وصیت‌نامه فرهنگی و دیدگاه‌های تربیتی ایشان.
۵.
دستورهای املا و انشاء؛
۶. تدوین رساله عملیه آیت‌الله‌العظمی بروجردی و...
علامه کرباسچیان در زندگی فردی و اجتماعی خود، ساده‌زیست و انسانی وارسته و زاهد بود. انسانی عفیف و بلندهمت و از
عزت نفس بالایی برخوردار بود. در دوران تحصیل از
سهم امام استفاده نمی‌کرد حتی کمک پدر را هم نمی‌پذیرفت. دست نیاز به سمت کسی دراز نمی‌کرد. برخی از شب‌ها را گرسنه می‌خوابید تا دست نیاز سوی کسی دراز نکند.
علامه کرباسچیان در سال ۱۳۷۱ دچار کسالت شد تا این‌که در ۸ مرداد ۱۳۸۲ شمسی، رحلت کرد. پیکر ایشان با حضور گسترده مریدان و شاگردانش در تهران تشییع گردید و سپس برای خاک‌سپاری به قم انتقال یافت و در جوار
بارگاه کریمه اهل‌بیت حضرت فاطمه معصومه (علیهاالسّلام) کنار همکارش مرحوم
رضا روزبه، به خاک سپرده شد.
•
مجله فرزانگان، فرزانگان شماره خبر:٤٠٨٤٣١ ١٣:٥١ - ۱۳۹۸/۰۵/۰۸، برگرفته از مقاله «علامه میرزا علی‌اصغر کرباسچیا»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱۰/۰۲.
