• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فخر الدین عراقی‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شیخ فخرالدین ابراهیم بن بزرجمهر بن عبدالغفار همدانی فراهانی و مشهور به عراقی از بزرگان تصوف و شاعران بلند پایهی ایران در قرن هفتم هجری است.



در ماخذها به تاریخ ولادتش اشاره نشده است؛ اما ظاهرا ولادت وی به سال ۶۱۰ ق در «کومجان» و یا «کمجان» از توابع اراک کنونی اتفاق افتاد.


خاندان عراقی اهل علم بوده‌اند، درباره ی کرامت‌های او روایت‌های مختلف دیده می‌شود که مولود اعتقاد پیروان و مریدان اوست؛ از آن جمله در احوال او نوشته‌اند که چون به هفده سالگی رسید، «بر جمله ی دانش‌ها از معقول و منقول مطلع شده بود و مستفید گشته تا چنان شد که در شهر همدان در مدرسه ی شهرستان به افادت و دیگران در خدمتش به استفادت مشغول بودند.» اما گمان نمی‌رود که عراقی به چنین جامعیتی در علوم و فنون رسیده بوده باشد. آنچه دربارهی کیفیت خروج عراقی از دنیای قیل و قال و ورود او به عالم حال و تجرد در غالب ماخذها آمده است و به هفده سالگی او برمی گردد نیز باید افسانه‌ای باشد که بعدها به وسیله ی مریدان و پیروان او ساخته شده است. اما به هر حال این گونه افسانه‌ها که در احوال کسانی از قبیل سنائی و عطار و مولوی و نظیرهای آنان می‌بینیم ما را به یک حقیقت راهبری می‌کند و آن اینکه عراقی در آغاز امر سرگرم تعلیم و تعلم علوم بود و سپس رخت از مدرسه به خانقاه کشید. این تغییر حال در اوان شباب به او دست داد و بعد از آن به هندوستان رفت و در مولتان به خانقاه شیخ بهاءالدین زکریای مولتانی، موسس سلسله سهروردیان مولتان راه جست.


بعضی از تذکره نویسان عراقی را مرید مستقیم شهاب الدین عمر سهروردی شمرده‌اند؛ اما جامع دیوان عراقی و نویسنده ی مقدمه‌ای آن که دوران زندگانیش نزدیک به عهد زندگانی عراقی بود، به این امر اشاره‌ای نکرده است. عراقی خرقه از بهاءالدین زکریا گرفت و بدین طریق در جزو مشایخ سلسله ی سهروردیه (شعبهی هند) درآمد و چندی در مولتان به سر برد و از آنجا از راه دریا به دیار روم رفت و در قونیه به خدمت شیخ صدرالدین قونوی و جلال الدین مولوی و جمعی دیگر از بزرگان صوفیه رسید و شیخ خانقاه توقات شد و تا سال ۶۷۵ ق که پروانه به دستور آباقا به گونه‌ای دلخراش به قتل رسید. فخرالدین در توقات ماند و پس از آن به مصر و از آنجا به شام رفت.


وفات عراقی را در محرم ۶۸۶ یا ذی القعده ی ۶۸۸ نوشته‌اند و ظاهرا او را پشت مزار محی الدین ابن عربی واقع در دامنه ی جبل صالحیه در دمشق به خاک سپردند؛ ولی اکنون اثری از مرقد او باقی نیست.


نرم افزار عرفان ۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری نور.



جعبه ابزار