• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فردوس (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




فِرْدَوْس (به کسر فاء و فتح دال و سکون راء و واو) از واژگان قرآن کریم به معنای باغى است كه در آن میوه، گل و ساير اسباب تمتّع و لذت جمع است. اين لفظ بيشتر از دو بار در قرآن نيامده است.



فِرْدَوْس: فردوس باغى است كه در آن میوه، گل و ساير اسباب تمتّع و لذت جمع است.
در مجمع از زجّاج نقل كرده: فردوس باغى است شامل مزايا و محاسن تمام باغ‌ها.
گروهى گفته‌اند فردوس دره‌هائى است كه انواع علف‌ها در آنها می‌رويد.
گفته‌اند آن لغت رومى است منقول به عربی؛ ما آن را در اشعار عرب نيافتيم جز در شعر حسّان كه گفته:
فانّ ثواب اللّه كلّ موحّدجنان من‌ الْفِرْدَوْس‌ فيها يخلّد



(كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ‌ الْفِرْدَوْسِ‌ نُزُلًا) (باغ‌هاى بهشت برين محلّ پذيرايى آنان خواهد بود).
(الَّذِينَ يَرِثُونَ‌ الْفِرْدَوْسَ‌ هُمْ فِيها خالِدُونَ‌) (وارثانى كه بهشت برين را به ارث مى‌برند، و جاودانه در آن خواهند ماند).
طبرسی خود فرموده: فردوس باغى است كه در آن ميوه، گل و ساير اسباب تمتّع و لذت جمع است.
در کشّاف گفته: «الْفِرْدَوْسُ‌: هو البستان الواسع الجامع لاصناف الثّمر».
در قاموس آنرا باغى كه جامع ميوه‌هاى تمام باغات است گفته و نيز درّه‌ها ... كه زجّاج نقل كرده. قول اقرب نيز قول قاموس است.
[۱۶] شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه «فردوس».



اين لفظ بيشتر از دو بار در قرآن نيامده است.

۳.۱ - نظر نگارنده

به نظر نگارنده: مراد از ذكر اين كلمه بيان وسعت نعمت‌هاى بهشتى است و اينكه تمام وسائل راحتى در آن جمع است، كه فرموده: (وَ فِيها ما تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ‌) (و در آنجا هر چه دل‌ها مى‌خواهد و چشم‌ها از آن لذت مى‌برد آماده است) و جمله‌ (جَنَّاتُ‌ الْفِرْدَوْسِ‌) مثل‌ (جَنَّاتِ النَّعِيمِ‌) (باغ‌هاى پر نعمت بهشتى) است.
كه راغب، نعیم را نعمت كثيره معنى كرده و مثل‌: (جَنَّاتِ عَدْنٍ‌) (باغ‌هاى جاويدان بهشتى) و (جَنَّاتُ الْمَأْوى‌) (باغ‌هاى جاويدان بهشتى ).
در آيه‌ (كانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ‌ الْفِرْدَوْسِ‌ نُزُلًا) فردوس صفت جنّات و مؤنّث است و مفرد مؤنّث صفت جمع مؤنّث آيد، مثل: «هبات وافرة» يعنى: «بهشت‌هاى واسع و پر نعمت منزل آنهاست».


۱. قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۵، ص۱۵۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۴، ص۹۱.    
۳. طبرسی، مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۸.    
۴. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۲، ص۲۳۶.    
۵. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۸، ص۳۹۲.    
۶. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ج۱۳، ص۴۰۱.    
۷. علامه طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۵۴۹.    
۸. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۸، ص۳۹۳.    
۹. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۴.    
۱۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱۱.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۲.    
۱۳. طبرسی، مجمع البیان، ج۶، ص۷۶۸.    
۱۴. زمخشری، کشاف، ج۳، ص۱۷۸.    
۱۵. فیروزآبادی، قاموس المحیط، ج۲، ص۲۳۶.    
۱۶. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ذیل واژه «فردوس».
۱۷. زخرف/سوره۴۳، آیه۷۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۴.    
۱۹. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۲۰. یونس/سوره۱۰، آیه۹.    
۲۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۰۹.    
۲۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۱۵.    
۲۳. رعد/سوره۱۳، آیه۲۳.    
۲۴. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۲.    
۲۵. سجده/سوره۳۲، آیه۱۹.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۱۶.    
۲۷. کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.    
۲۸. طبرسی، مجمع البیان، ج۷، ص۱۵۹.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "فردوس"، ج۵، ص۱۵۸-۱۵۹.    






جعبه ابزار