• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فرق شیعه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



فِرَق شیعه(گروه‏های شیعه) عنوانی است برای همه گروه‏هایی که به امامت و خلافت بلافصل حضرت علی (علیه السلام) معتقدند.‏




برای نخستین بار، پیامبر اسلام (صلی الله و علیه و آله) بود که به آنان که خود را پیرو علی بن ابی طالب (علیه السلام) می‏دانستند عنوان «شیعه» داد. از جمله این افراد، سلمان، مقداد، ابوذر، عمّار و ابوایوب بودند. پیامبر اسلام (صلی الله و علیه و آله) بارها علی را جانشین بلافصل خود خواند و کسی بدین موضوع به صورت علنی اعتراض نکرد.



مذهب تشیّع تا زمان پس از وفات پیامبر (صلی الله و علیه و آله)، به عنوان فرقه‏ای مستقل مطرح نبود.
[۱] اعیان الشّیعه، ج۱، ص۲۳.
چون پیامبر اسلام (صلی الله و علیه و آله) به دیار باقی رفت، بر سر جانشینی او میان مسلماناناختلاف درگرفت. در این میان، شیعیان، این منصب را حقّ حضرت علی (علیه السلام) دانستند و از این زمان بود که تشیّع به عنوان مذهبی رسمی نمودار گشت.



تا هنگام شهادت امام حسین (علیه السلام) شیعیان یکپارچگی خویش را حفظ کردند و انشعابی در این مذهب رخ ننمود
[۲] شیعه در اسلام، ص۶۰.
از آن پس بر اثر حوادث گوناگون، هر بار اقلیّتی از شیعیان، از اصول نخستین تشیّع روی برتافتند و راه خویش را از اکثریّت جدا کردند.



در میان فرقههای مختلف شیعه، آن که بیش ‏ترین پیروان را دارد و اصول نخستین تشیّع را حفظ کرده است، «امامیّه» است. امامیه امروزه پیروان بسیاری در سراسر دنیا دارد.



از نظر شمار پیروان، پس از امامیّه، به ترتیب، اسماعیلیّه و زیدیّه جای دارند؛ امّا بیشتر فِرَق شیعه از میان رفته‏اند و جز نام و یادی در تاریخ، اثری از آنها بر جای نمانده است.



شمار فِرَق شیعه را تا صد فرقه دانسته‏اند.



امّا مشهورترین آنها عبارت‏اند از: امامیّه، کیسانیّه، زیدیّه، اسماعیلیّه، فطحیّه و غلات.


برخی فرقههای شیعه به سختی انحراف یافته و از دین درآمده‏اند؛ چنان که علمای شیعه از آنان با عنوان «فرقههای ضالّه» یاد می‏کنند. از این فرقه‏ هایند:شیخیّه، بهائیّه و احمدیّه.
[۳] فرهنگنامه فرقههای اسلامی، ص۱۷۷.
[۴] فرق و مذاهب کلامی، ص۳۳۷.
[۵] فرق و مذاهب کلامی، ص۳۴۳.
[۶] فرق و مذاهب کلامی، ص۳۵۱.




پدید آمدن فرقههای مختلف در تشیّع به عللی متعدّد باز می‏گردد؛ از جمله تحولات اجتماعی، درک ناصحیح مفاهیم دینی و منافع و اغراض شخصی.



اختلاف اصلی شیعیان بر سر شمار امامان و چگونگی تعیین امام است؛ اما همین اختلاف به تدریج در سه محور توسعه یافته است: ۱. امامت و جانشینی رسول خدا (صلی الله و علیه و آله) و چگونگی تعیین، نصب و ویژگی‏های شخصی امام؛ ۲. مسائل فکری و اصول عقیدتی؛ ۳. مسائل فرعی فقهی.


 
۱. اعیان الشّیعه، ج۱، ص۲۳.
۲. شیعه در اسلام، ص۶۰.
۳. فرهنگنامه فرقههای اسلامی، ص۱۷۷.
۴. فرق و مذاهب کلامی، ص۳۳۷.
۵. فرق و مذاهب کلامی، ص۳۴۳.
۶. فرق و مذاهب کلامی، ص۳۵۱.




کتاب فرهنگ شيعه، تاليف شده توسط جمعى از نويسندگان، ص۳۵۷-۳۵۸.



جعبه ابزار